7. โสณสุตฺตํ

[49] เอวํ เม สุตํ – เอกํ สมยํ ภควา ราชคเห วิหรติ เวฬุวเน กลนฺทกนิวาเปฯ อถ โข โสโณ คหปติปุตฺโต เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ …เป.… เอกมนฺตํ นิสินฺนํ โข โสณํ คหปติปุตฺตํ ภควา เอตทโวจ –

‘‘เย หิ เกจิ, โสณ, สมณา วา พฺราหฺมณา วา อนิจฺเจน รูเปน ทุกฺเขน วิปริณามธมฺเมน ‘เสยฺโยหมสฺมี’ติ วา สมนุปสฺสนฺติ; ‘สทิโสหมสฺมี’ติ วา สมนุปสฺสนฺติ; ‘หีโนหมสฺมี’ติ วา สมนุปสฺสนฺติ; กิมญฺญตฺร ยถาภูตสฺส อทสฺสนา? อนิจฺจาย เวทนาย ทุกฺขาย วิปริณามธมฺมาย ‘เสยฺโยหมสฺมี’ติ วา สมนุปสฺสนฺติ; ‘สทิโสหมสฺมี’ติ วา สมนุปสฺสนฺติ; ‘หีโนหมสฺมี’ติ วา สมนุปสฺสนฺติ; กิมญฺญตฺร ยถาภูตสฺส อทสฺสนา? อนิจฺจาย สญฺญาย… อนิจฺเจหิ สงฺขาเรหิ ทุกฺเขหิ วิปริณามธมฺเมหิ ‘เสยฺโยหมสฺมี’ติ วา สมนุปสฺสนฺติ; ‘สทิโสหมสฺมี’ติ วา สมนุปสฺสนฺติ; ‘หีโนหมสฺมี’ติ วา สมนุปสฺสนฺติ; กิมญฺญตฺร ยถาภูตสฺส อทสฺสนา? อนิจฺเจน วิญฺญาเณน ทุกฺเขน วิปริณามธมฺเมน ‘เสยฺโยหมสฺมี’ติ วา สมนุปสฺสนฺติ; ‘สทิโสหมสฺมี’ติ วา สมนุปสฺสนฺติ; ‘หีโนหมสฺมี’ติ วา สมนุปสฺสนฺติ; กิมญฺญตฺร ยถาภูตสฺส อทสฺสนา?

‘‘เย จ โข เกจิ, โสณ, สมณา วา พฺราหฺมณา วา อนิจฺเจน รูเปน ทุกฺเขน วิปริณามธมฺเมน ‘เสยฺโยหมสฺมี’ติปิ น สมนุปสฺสนฺติ ; ‘สทิโสหมสฺมี’ติปิ น สมนุปสฺสนฺติ ; ‘หีโนหมสฺมี’ติปิ น สมนุปสฺสนฺติ; กิมญฺญตฺร ยถาภูตสฺส ทสฺสนา? อนิจฺจาย เวทนาย… อนิจฺจาย สญฺญาย… อนิจฺเจหิ สงฺขาเรหิ… อนิจฺเจน วิญฺญาเณน ทุกฺเขน วิปริณามธมฺเมน ‘เสยฺโยหมสฺมี’ติปิ น สมนุปสฺสนฺติ; ‘สทิโสหมสฺมี’ติปิ น สมนุปสฺสนฺติ; ‘หีโนหมสฺมี’ติปิ น สมนุปสฺสนฺติ; กิมญฺญตฺร ยถาภูตสฺส ทสฺสนา?

‘‘ตํ กิํ มญฺญสิ, โสณ, รูปํ นิจฺจํ วา อนิจฺจํ วา’’ติ? ‘‘อนิจฺจํ, ภนฺเต’’ฯ ‘‘ยํ ปนานิจฺจํ ทุกฺขํ วา ตํ สุขํ วา’’ติ? ‘‘ทุกฺขํ, ภนฺเต’’ฯ ‘‘ยํ ปนานิจฺจํ ทุกฺขํ วิปริณามธมฺมํ กลฺลํ นุ ตํ สมนุปสฺสิตุํ – ‘เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตา’’’ติ? ‘‘โน เหตํ, ภนฺเต’’ฯ ‘‘เวทนา นิจฺจา วา อนิจฺจา วา’’ติ? ‘‘อนิจฺจา, ภนฺเต’’… ‘‘สญฺญา… สงฺขารา… วิญฺญาณํ นิจฺจํ วา อนิจฺจํ วา’’ติ? ‘‘อนิจฺจํ, ภนฺเต’’ฯ ‘‘ยํ ปนานิจฺจํ ทุกฺขํ วา ตํ สุขํ วา’’ติ? ‘‘ทุกฺขํ, ภนฺเต’’ฯ ‘‘ยํ ปนานิจฺจํ ทุกฺขํ วิปริณามธมฺมํ กลฺลํ นุ ตํ สมนุปสฺสิตุํ – ‘เอตํ มม, เอโสหมสฺมิ, เอโส เม อตฺตา’’’ติ? ‘‘โน เหตํ, ภนฺเต’’ฯ