9. อุปฺปาทสุตฺตํ

[30] สาวตฺถินิทานํฯ ‘‘โย, ภิกฺขเว, รูปสฺส อุปฺปาโท ฐิติ อภินิพฺพตฺติ ปาตุภาโว , ทุกฺขสฺเสโส อุปฺปาโท โรคานํ ฐิติ ชรามรณสฺส ปาตุภาโวฯ โย เวทนาย…เป.… โย สญฺญาย…เป.… โย สงฺขารานํ…เป.… โย วิญฺญาณสฺส อุปฺปาโท ฐิติ อภินิพฺพตฺติ ปาตุภาโว, ทุกฺขสฺเสโส อุปฺปาโท โรคานํ ฐิติ ชรามรณสฺส ปาตุภาโวฯ โย จ โข, ภิกฺขเว, รูปสฺส นิโรโธ วูปสโม อตฺถงฺคโม, ทุกฺขสฺเสโส นิโรโธ โรคานํ วูปสโม ชรามรณสฺส อตฺถงฺคโมฯ โย เวทนาย …เป.… โย สญฺญาย… โย สงฺขารานํ… โย วิญฺญาณสฺส นิโรโธ วูปสโม อตฺถงฺคโม, ทุกฺขสฺเสโส นิโรโธ โรคานํ วูปสโม ชรามรณสฺส อตฺถงฺคโม’’ติฯ นวมํฯ

10. อฆมูลสุตฺตํ

[31] สาวตฺถินิทานํฯ ‘‘อฆญฺจ, ภิกฺขเว, เทเสสฺสามิ อฆมูลญฺจฯ ตํ สุณาถฯ กตมญฺจ ภิกฺขเว อฆํ? รูปํ, ภิกฺขเว, อฆํ, เวทนา อฆํ, สญฺญา อฆํ, สงฺขารา อฆํ, วิญฺญาณํ อฆํฯ อิทํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, อฆํฯ กตมญฺจ, ภิกฺขเว, อฆมูลํ? ยายํ ตณฺหา โปโนภวิกา นนฺทีราคสหคตา [นนฺทิราคสหคตา (สพฺพตฺถ)] ตตฺรตตฺราภินนฺทินี; เสยฺยถิทํ – กามตณฺหา, ภวตณฺหา, วิภวตณฺหาฯ อิทํ วุจฺจติ, ภิกฺขเว, อฆมูล’’นฺติฯ ทสมํฯ

11. ปภงฺคุสุตฺตํ

[32] สาวตฺถินิทานํฯ ‘‘ปภงฺคุญฺจ, ภิกฺขเว, เทเสสฺสามิ อปฺปภงฺคุญฺจฯ ตํ สุณาถฯ กิญฺจ, ภิกฺขเว, ปภงฺคุ, กิํ อปฺปภงฺคุ? รูปํ , ภิกฺขเว, ปภงฺคุฯ โย ตสฺส นิโรโธ วูปสโม อตฺถงฺคโม, อิทํ อปฺปภงฺคุฯ เวทนา ปภงฺคุฯ โย ตสฺสา นิโรโธ วูปสโม อตฺถงฺคโม, อิทํ อปฺปภงฺคุฯ สญฺญา ปภงฺคุ… สงฺขารา ปภงฺคุฯ โย เตสํ นิโรโธ วูปสโม อตฺถงฺคโม, อิทํ อปฺปภงฺคุฯ วิญฺญาณํ ปภงฺคุฯ โย ตสฺส นิโรโธ วูปสโม อตฺถงฺคโม, อิทํ อปฺปภงฺคู’’ติฯ เอกาทสมํฯ

ภารวคฺโค ตติโยฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

ภารํ ปริญฺญํ อภิชานํ, ฉนฺทราคํ จตุตฺถกํ;

อสฺสาทา จ ตโย วุตฺตา, อภินนฺทนมฏฺฐมํ;

อุปฺปาทํ อฆมูลญฺจ, เอกาทสโม ปภงฺคูติฯ

4. นตุมฺหากํวคฺโค

1. นตุมฺหากํสุตฺตํ

[33] สาวตฺถินิทานํ ฯ ‘‘ยํ, ภิกฺขเว, น ตุมฺหากํ, ตํ ปชหถฯ ตํ โว ปหีนํ หิตาย สุขาย ภวิสฺสติฯ กิญฺจ, ภิกฺขเว, น ตุมฺหากํ? รูปํ, ภิกฺขเว, น ตุมฺหากํ, ตํ ปชหถฯ ตํ โว ปหีนํ หิตาย สุขาย ภวิสฺสติฯ เวทนา น ตุมฺหากํ, ตํ ปชหถฯ สา โว ปหีนา หิตาย สุขาย ภวิสฺสติฯ สญฺญา น ตุมฺหากํ… สงฺขารา น ตุมฺหากํ, เต ปชหถฯ เต โว ปหีนา หิตาย สุขาย ภวิสฺสนฺติฯ วิญฺญาณํ น ตุมฺหากํ, ตํ ปชหถฯ ตํ โว ปหีนํ หิตาย สุขาย ภวิสฺสติ’’ฯ

‘‘เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว, ยํ อิมสฺมิํ เชตวเน ติณกฏฺฐสาขาปลาสํ ตํ ชโน หเรยฺย วา ฑเหยฺย วา ยถาปจฺจยํ วา กเรยฺยฯ อปิ นุ ตุมฺหากํ เอวมสฺส – ‘อมฺเห ชโน หรติ วา ฑหติ วา ยถาปจฺจยํ วา กโรตี’’’ติ? ‘‘โน เหตํ, ภนฺเต’’ฯ ‘‘ตํ กิสฺส เหตุ’’? ‘‘น หิ โน เอตํ, ภนฺเต, อตฺตา วา อตฺตนิยํ วา’’ติฯ ‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, รูปํ น ตุมฺหากํ, ตํ ปชหถฯ ตํ โว ปหีนํ หิตาย สุขาย ภวิสฺสติฯ เวทนา น ตุมฺหากํ, ตํ ปชหถฯ สา โว ปหีนา หิตาย สุขาย ภวิสฺสติฯ สญฺญา น ตุมฺหากํ… สงฺขารา น ตุมฺหากํ… วิญฺญาณํ น ตุมฺหากํ, ตํ ปชหถฯ ตํ โว ปหีนํ หิตาย สุขาย ภวิสฺสตี’’ติฯ ปฐมํฯ

2. ทุติยนตุมฺหากํสุตฺตํ

[34] สาวตฺถินิทานํ ฯ ‘‘ยํ, ภิกฺขเว, น ตุมฺหากํ, ตํ ปชหถฯ ตํ โว ปหีนํ หิตาย สุขาย ภวิสฺสติฯ กิญฺจ, ภิกฺขเว, น ตุมฺหากํ? รูปํ, ภิกฺขเว, น ตุมฺหากํ, ตํ ปชหถฯ ตํ โว ปหีนํ หิตาย สุขาย ภวิสฺสติฯ เวทนา น ตุมฺหากํ… สญฺญา น ตุมฺหากํ… สงฺขารา น ตุมฺหากํ… วิญฺญาณํ น ตุมฺหากํ, ตํ ปชหถฯ ตํ โว ปหีนํ หิตาย สุขาย ภวิสฺสติฯ ยํ, ภิกฺขเว, น ตุมฺหากํ ตํ ปชหถฯ ตํ โว ปหีนํ หิตาย สุขาย ภวิสฺสตี’’ติฯ ทุติยํฯ