10. ขนฺธสุตฺตํ

[311] สาวตฺถินิทานํฯ ‘‘รูปํ, ภิกฺขเว, อนิจฺจํ วิปริณามิ อญฺญถาภาวิ; เวทนา อนิจฺจา วิปริณามี อญฺญถาภาวี; สญฺญา… สงฺขารา อนิจฺจา วิปริณามิโน อญฺญถาภาวิโน; วิญฺญาณํ อนิจฺจํ วิปริณามิ อญฺญถาภาวิ ฯ โย, ภิกฺขเว, อิเม ธมฺเม เอวํ สทฺทหติ อธิมุจฺจติ, อยํ วุจฺจติ สทฺธานุสารี, โอกฺกนฺโต สมฺมตฺตนิยามํ , สปฺปุริสภูมิํ โอกฺกนฺโต, วีติวตฺโต ปุถุชฺชนภูมิํ; อภพฺโพ ตํ กมฺมํ กาตุํ, ยํ กมฺมํ กตฺวา นิรยํ วา ติรจฺฉานโยนิํ วา เปตฺติวิสยํ วา อุปปชฺเชยฺย; อภพฺโพ จ ตาว กาลํ กาตุํ ยาว น โสตาปตฺติผลํ สจฺฉิกโรติ’’ฯ

‘‘ยสฺส โข, ภิกฺขเว, อิเม ธมฺมา เอวํ ปญฺญาย มตฺตโส นิชฺฌานํ ขมนฺติ, อยํ วุจฺจติ – ‘ธมฺมานุสารี, โอกฺกนฺโต สมฺมตฺตนิยามํ, สปฺปุริสภูมิํ โอกฺกนฺโต, วีติวตฺโต ปุถุชฺชนภูมิํ; อภพฺโพ ตํ กมฺมํ กาตุํ, ยํ กมฺมํ กตฺวา นิรยํ วา ติรจฺฉานโยนิํ วา เปตฺติวิสยํ วา อุปปชฺเชยฺย; อภพฺโพ จ ตาว กาลํ กาตุํ ยาว น โสตาปตฺติผลํ สจฺฉิกโรติ’ฯ โย, ภิกฺขเว, อิเม ธมฺเม เอวํ ปชานาติ เอวํ ปสฺสติ, อยํ วุจฺจติ – ‘โสตาปนฺโน อวินิปาตธมฺโม นิยโต สมฺโพธิปรายโน’’’ติฯ ทสมํฯ

โอกฺกนฺตสํยุตฺตํ [โอกฺกนฺติกสํยุตฺตํ (ปี. ก.)] สมตฺตํฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

จกฺขุ รูปญฺจ วิญฺญาณํ, ผสฺโส จ เวทนาย จ;

สญฺญา จ เจตนา ตณฺหา, ธาตุ ขนฺเธน เต ทสาติฯ

5. อุปฺปาทสํยุตฺตํ

1. จกฺขุสุตฺตํ

[312] สาวตฺถินิทานํ ฯ ‘‘โย โข, ภิกฺขเว, จกฺขุสฺส อุปฺปาโท ฐิติ อภินิพฺพตฺติ ปาตุภาโว, ทุกฺขสฺเสโส อุปฺปาโท, โรคานํ ฐิติ, ชรามรณสฺส ปาตุภาโวฯ โย โสตสฺส อุปฺปาโท ฐิติ…เป.… โย ฆานสฺส อุปฺปาโท ฐิติ… โย ชิวฺหาย อุปฺปาโท ฐิติ… โย กายสฺส อุปฺปาโท ฐิติ… โย มนสฺส อุปฺปาโท ฐิติ อภินิพฺพตฺติ ปาตุภาโว, ทุกฺขสฺเสโส อุปฺปาโท, โรคานํ ฐิติ, ชรามรณสฺส ปาตุภาโวฯ โย จ, ภิกฺขเว, จกฺขุสฺส นิโรโธ วูปสโม อตฺถงฺคโม, ทุกฺขสฺเสโส นิโรโธ, โรคานํ วูปสโม, ชรามรณสฺส อตฺถงฺคโมฯ โย โสตสฺส นิโรโธ…เป.… โย ฆานสฺส นิโรโธ… โย ชิวฺหาย นิโรโธ… โย กายสฺส นิโรโธ… โย มนสฺส นิโรโธ วูปสโม อตฺถงฺคโม, ทุกฺขสฺเสโส นิโรโธ, โรคานํ วูปสโม, ชรามรณสฺส อตฺถงฺคโม’’ติฯ ปฐมํฯ

2. รูปสุตฺตํ

[313] สาวตฺถินิทานํฯ ‘‘โย โข, ภิกฺขเว, รูปานํ อุปฺปาโท ฐิติ อภินิพฺพตฺติ ปาตุภาโว, ทุกฺขสฺเสโส อุปฺปาโท, โรคานํ ฐิติ, ชรามรณสฺส ปาตุภาโวฯ โย สทฺทานํ… โย คนฺธานํ… โย รสานํ… โย โผฏฺฐพฺพานํ… โย ธมฺมานํ อุปฺปาโท ฐิติ อภินิพฺพตฺติ ปาตุภาโว, ทุกฺขสฺเสโส อุปฺปาโท, โรคานํ ฐิติ, ชรามรณสฺส ปาตุภาโวฯ โย จ โข, ภิกฺขเว, รูปานํ นิโรโธ วูปสโม อตฺถงฺคโม, ทุกฺขสฺเสโส นิโรโธ, โรคานํ วูปสโม, ชรามรณสฺส อตฺถงฺคโมฯ โย สทฺทานํ… โย คนฺธานํ… โย รสานํ… โย โผฏฺฐพฺพานํ… โย ธมฺมานํ นิโรโธ วูปสโม อตฺถงฺคโม, ทุกฺขสฺเสโส นิโรโธ, โรคานํ วูปสโม, ชรามรณสฺส อตฺถงฺคโม’’ติฯ ทุติยํฯ