3. ยุตฺติหารสมฺปาตวณฺณนา

[65] ปฏิปกฺขปฏิพาฬฺหา กุสลา ธมฺมา อุปฺปชฺชิตุเมว น สกฺโกนฺติ, อุปฺปนฺนาปิ สมฺมเทว อตฺตโน กิจฺจํ กาตุํ อสมตฺถตาย อนุปฺปนฺนสทิสาติ ปฏิปกฺขนิวารเณน กุสลานํ ธมฺมานํ กิจฺจกรณภาวํ ทสฺเสตุํ ‘‘มนจฺฉฏฺฐานิ…เป.… ภวิสฺสตี’’ติ วุตฺตํฯ วิหรนฺตสฺสาติ วิหรณเหตุฯ วิหรนฺโตติ เอตฺถาปิ เอเสว นโย, เตน รกฺขิตจิตฺตตา วุตฺตนเยน เอกนฺตโต สมฺมาสงฺกปฺปโคจรตาย จ สํวตฺตตีติ ทสฺเสติฯ วุตฺตนเยนาติ มิจฺฉาสงฺกปฺปานํ อวสรํ อทตฺวา วิโสธิตเนกฺขมฺมาทิวิตกฺกตายฯ อวิปรีตเมวาติ กายาทิอสุภาทิโต อาทานํฯ วินิปาตภยนฺติ ทุคฺคติภยํฯ สพฺโพปิ จายมตฺโถติ ‘‘สมฺมาสงฺกปฺปโคจโร สมฺมาทิฏฺฐิ ภวิสฺสตี’’ติอาทีสุ อตฺโถ ยุตฺติยา ยุตฺโต เอว อนรูปการณภาวโตฯ

ยุตฺติหารสมฺปาตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. ปทฏฺฐานหารสมฺปาตาทิวณฺณนา

[66] ยสฺมา วา สํกิเลสโต รกฺขิตจิตฺตสฺส ตีณิ สุจริตานิ ปาริปูริํ คจฺฉนฺติ, ตสฺมา รกฺขิตจิตฺตสฺสาติ เอตฺถ ยายํ รกฺขิตจิตฺตตา, สา กายสุจริตาทีนํ ติณฺณํ สุจริตานํ ปทฏฺฐานนฺติ เอวเมตฺถ อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ อตฺตาธีนนฺติ อตฺตปราธีนํฯ

ตโต เอวาติ การณคฺคหเณน ผลสฺส คหิตตฺตา เอวฯ

[68] ตตฺถ อิติสทฺโทติ ‘‘ปริปาลียตี’’ติ อิติสทฺโทฯ

[73-4] ปาฬิยํ ปญฺจินฺทฺริยานิ ตีหิ ขนฺเธหิ สงฺคหิตานีติ เอตฺถ สทฺธาวีริยสตินฺทฺริเยหิ ปาติโมกฺขาทิ ติวิธํ สีลํ คหิตํ โสเธตพฺพตฺตาฯ เตสนฺติ เตหิ สีลกฺขนฺโธ สงฺคหิโตฯ สมาธิปญฺญินฺทฺริเยหิ สมาธิปญฺญากฺขนฺธา คหิตาติ ปากโฏยมตฺโถ, ตถา เสสมฺปีติ อาห ‘‘อิโต ปเรสุ…เป.… วุตฺตนยเมวา’’ติฯ

[76] เหตุเหตุสมุปฺปนฺนปจฺจยปจฺจยุปฺปนฺนสงฺขาตสฺสาติ เอตฺถ เหตุปจฺจยวิภาโค เหฏฺฐา วุตฺโตเยวฯ

ปทฏฺฐานหารสมฺปาตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ