เมนู

9. ปริวตฺตนหารวิภงฺควณฺณนา

[35] สมฺมาทิฏฺฐิสฺส…เป.… นิชฺชิณฺณา ภวตีติ เอตฺถ ยถา มคฺคสมฺมาทิฏฺฐิวเสนตฺโถ วุตฺโต, เอวํ กมฺมสฺสกตากมฺมปถสมฺมาทิฏฺฐีนมฺปิ วเสน อตฺโถ ลพฺภเตวฯ กมฺมปถกถา เหสาฯ ยถาวุตฺเตนากาเรนาติ ‘‘อวิมุตฺตาว สมานา’’ติ, ‘‘อวิมุตฺติย’’นฺติ จ วุตฺตปฺปกาเรนฯ มิจฺฉาภินิเวสวเสนาติ อสมฺมาสมฺพุทฺธํ เอว สมฺมาสมฺพุทฺโธติ, อนิยฺยานิกํ เอว นิยฺยานิโกติ, อสนฺตํ เอว ปน สนฺตนฺติ, อนริยํ เอว อริโยติ วิปรีตาภินิเวสวเสน มิจฺฉาธิโมกฺโขติ อยาถาวปสาโท, อยาถาวสนฺนิฏฺฐานํ วาฯ อุปฺปนฺนโมโห มิจฺฉาวิมุตฺติญาณทสฺสนนฺติ สมฺพนฺโธฯ

[36] วาทานํ วา อนุวาทา วาทานุวาทา, เตสํ วาทานํ อุปาทาติ อตฺโถฯ วาทานุปวตฺติโยติ วาทานํ โทสานํ อนุปวตฺติโยฯ

อนฺตทฺวยปริวตฺตนนฺติ กามสุขอตฺตกิลมถานุโยคสงฺขาตสฺส อนฺตทฺวยสฺส ปฏิปกฺขวเสน ปริวตฺตนํฯ

เอเตสุปิ วาเรสูติ ‘‘นิยฺยานิโก ธมฺโม เตสํ อธมฺโม, สุโข เตสํ อธมฺโม’’ติ จ อิเมสุ วาเรสุฯ วุตฺตนเยนาติ ยทิ อตฺตปริตาปนํ อตฺตโน ทุกฺขาปนํ ธมฺโม, ธมฺมสฺส ปฏิวิรุทฺโธ อธมฺโม สิยา, ทุกฺขสฺส จ สุขปฏิวิรุทฺธนฺติ ฌานมคฺคผลสุขสฺส, อนวชฺชปจฺจยปริโภคสุขสฺส จ เตสํ อธมฺมภาโว อาปชฺชตีติ เอวํ วตฺตพฺพาฯ ‘‘ยํ ยํ วา ปนาติอาทินา’’ติ อิทํ อวเสสปาฐามสนํฯ เอตฺถ ยํ ยํ วา ปน ธมฺมนฺติ ยํ วา ตํ วา ธมฺมํ, กุสลํ วา อกุสลํ วา อิฏฺฐํ วา อนิฏฺฐํ วาติ วุตฺตํ โหติฯ โรจยติ วา อุปคจฺฉติ วาติ จิตฺเตน โรจติ, ทิฏฺฐิยา อุปคจฺฉตีติฯ ตสฺส ตสฺส ธมฺมสฺส โย ปฏิปกฺโขติ ตสฺส ตสฺส รุจิตสฺส, อุปคตสฺส วา ธมฺมสฺส โย ปฏิปกฺโข นามฯ สฺวสฺส อนิฏฺฐโต อชฺฌาปนฺโน ภวตีติ โย ธมฺโม อสฺส รุจิตสฺส, อุปคตสฺส วา ธมฺมสฺส อนิฏฺฐโต ปจฺจนีกโต อพฺภุปคโต โหติ, เตน ปฏิปกฺเขน เทสนาย ปริวตฺตนํ ปริวตฺตโน หาโรติ อตฺโถฯ เตนาห ‘‘ปฏิปกฺขสฺส ลกฺขณํ วิภาเวตี’’ติฯ

ปริวตฺตนหารวิภงฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ