6. สิลายูปสุตฺตวณฺณนา

[26] ฉฏฺเฐ ปมาณมชฺฌิมสฺส ปุริสสฺส จตุวีสตงฺคุลิโก หตฺโถ กุกฺกุ, ‘‘กกฺกู’’ติปิ ตสฺเสว นามํฯ อฏฺฐ กุกฺกู อุปริ เนมสฺสาติ อฏฺฐ หตฺถา อาวาฏสฺส อุปริ อุคฺคนฺตฺวา ฐิตา ภเวยฺยุํฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ

สิลายูปสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. ปฐมเวรสุตฺตวณฺณนา

[27] สตฺตเม (สํ. นิ. ฏี. 2.241) ยโตติ ยสฺมิํ กาเลฯ อยญฺหิ โต-สทฺโท ทา-สทฺโท วิย อิธ กาลวิสโย, ยทาติ วุตฺตํ โหติฯ ภยานิ เวรานีติ ภียเต ภยํ, ภเยน โยคา, ภายิตพฺเพน วา ภยํ เอว เวรปฺปสวฏฺเฐน เวรนฺติ จ ลทฺธนามา เจตนาทโยฯ ปาณาติปาตาทโย หิ ยสฺส ปวตฺตนฺติ, ยญฺจ อุทฺทิสฺส ปวตฺตียนฺติ, อุภเยสญฺจ เวราวหา, ตโต เอว เจเต ภายิตพฺพา เวรสญฺชนกา นามาติฯ โสตสฺส อริยมคฺคสฺส อาทิโต ปชฺชนํ ปฏิปตฺติ อธิคโม โสตาปตฺติฯ ตทตฺถาย ตตฺถ ปติฏฺฐิตสฺส จ องฺคานิ โสตาปตฺติยงฺคานิฯ ทุวิธญฺหิ (สํ. นิ. อฏฺฐ. 2.2.41) โสตาปตฺติยงฺคํ โสตาปตฺติอตฺถาย จ องฺคํ การณํ, ยํ โสตาปตฺติมคฺคปฺปฏิลาภโต ปุพฺพภาเค โสตาปตฺติปฺปฏิลาภาย สํวตฺตติ, ‘‘สปฺปุริสสํเสโว สทฺธมฺมสฺสวนํ โยนิโสมนสิกาโร ธมฺมานุธมฺมปฏิปตฺตี’’ติ (ที. นิ. 3.311) เอวํ อาคตํฯ ปฏิลทฺธคุณสฺส จ โสตาปตฺติํ ปตฺวา ฐิตสฺส องฺคํ, ยํ ‘‘โสตาปนฺนสฺส องฺค’’นฺติปิ วุจฺจติ ‘‘โสตาปนฺโน องฺคียติ ญายติ เอเตนา’’ติ กตฺวา, พุทฺเธ อเวจฺจปฺปสาทาทีนํ เอตํ อธิวจนํฯ อิทมิธาธิปฺเปตํฯ

ขีณนิรโยติอาทีสุ อายติํ ตตฺถ อนุปฺปชฺชนตาย ขีโณ นิรโย มยฺหติ, โส อหํ ขีณนิรโยฯ เอส นโย สพฺพตฺถฯ โสตาปนฺโนติ มคฺคโสตํ อาปนฺโนฯ อวินิปาตธมฺโมติ น วินิปาตสภาโวฯ นิยโตติ ปฐมมคฺคสงฺขาเตน สมฺมตฺตนิยาเมน นิยโตฯ