เมนู

6. เสวนาสุตฺตวณฺณนา

[6] ฉฏฺเฐ ชีวิตสมฺภาราติ ชีวิตปฺปวตฺติยา สมฺภารา ปจฺจยาฯ สมุทาเนตพฺพาติ สมฺมา ญาเยน อนวชฺชอุญฺฉาจริยาทินา อุทฺธมุทฺธมาเนตพฺพา ปาปุณิตพฺพาฯ เต ปน สมุทานิตา สมาหตา นาม โหนฺตีติ อาห ‘‘สมาหริตพฺพา’’ติฯ ทุกฺเขน อุปฺปชฺชนฺตีติ สุลภุปฺปาทา น โหนฺติฯ เอเตน โคจรอสปฺปายาทิภาวํ ทสฺเสติฯ รตฺติภาคํ วา ทิวสภาคํ วาติ ภุมฺมตฺเถ อุปโยควจนนฺติ อาห ‘‘รตฺติโกฏฺฐาเส วา ทิวสโกฏฺฐาเส วา’’ติฯ รตฺติํเยว ปกฺกมิตพฺพํ สมณธมฺมสฺส ตตฺถ อนิปฺผชฺชนโตฯ สงฺขาปีติ ‘‘ยทตฺถมหํ ปพฺพชิโต, น เมตํ อิธ นิปฺผชฺชติ, จีวราทิ ปน สมุทาคจฺฉติ, นาหํ ตทตฺถํ ปพฺพชิโต, กิํ เม อิธ วาเสนา’’ติ ปฏิสงฺขายปิฯ เตนาห ‘‘สามญฺญตฺถสฺส ภาวนาปาริปูริอคมนํ ชานิตฺวา’’ติฯ อนนฺตรวาเร สงฺขาปีติ สมณธมฺมสฺส นิปฺผชฺชนภาวํ ชานิตฺวาฯ โส ปุคฺคโล อนาปุจฺฉา ปกฺกมิตพฺพํ, นานุพนฺธิตพฺโพติ ‘‘โส ปุคฺคโล’’ติ ปทสฺส ‘‘นานุพนฺธิตพฺโพ’’ติ อิมินา สมฺพนฺโธฯ ยสฺส เยน หิ สมฺพนฺโธ, ทูรฏฺเฐนปิ โส ภวติฯ ตํ ปุคฺคลนฺติ โส ปุคฺคโลติ ปจฺจตฺตวจนํ อุปโยควเสน ปริณาเมตฺวา ตํ ปุคฺคลํ อนาปุจฺฉา ปกฺกมิตพฺพนฺติ อตฺโถฯ อตฺถวเสน หิ วิภตฺติปริณาโมติฯ อาปุจฺฉา ปกฺกมิตพฺพนฺติ จ กตญฺญุกตเวทิตาย นิโยชนํฯ เอวรูโปติ ยํ นิสฺสาย ภิกฺขุโน คุเณหิ วุทฺธิเยว ปาฏิกงฺขา, ปจฺจเยหิ น ปริสฺสโย, เอวรูโป ทณฺฑกมฺมาทีหิ นิคฺคณฺหาติ เจปิ, น ปริจฺจชิตพฺโพติ ทสฺเสติ ‘‘สเจปี’’ติอาทินาฯ

เสวนาสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7-10. สุตวาสุตฺตาทิวณฺณนา

[7-10] สตฺตเม อภพฺโพ ขีณาสโว ภิกฺขุ สญฺจิจฺจ ปาณนฺติอาทิ เทสนาสีสเมว, โสตาปนฺนาทโยปิ ปน อภพฺพาว, ปุถุชฺชนขีณาสวานํ นินฺทาปสํสตฺถมฺปิ เอวํ วุตฺตํฯ ปุถุชฺชโน นาม คารยฺโห มาตุฆาตาทีนิ กโรติ, ขีณาสโว ปน ปาสํโส กุนฺถกิปิลฺลิกฆาตาทีนิปิ น กโรตีติฯ สนฺนิธิการกํ กาเม ปริภุญฺชิตุนฺติ ยถา คิหิภูโต สนฺนิธิํ กตฺวา วตฺถุกาเม ปริภุญฺชติ, เอวํ ติลตณฺฑุลสปฺปินวนีตาทีนิ สนฺนิธิํ กตฺวา อิทานิ ปริภุญฺชิตุํ อภพฺโพติ อตฺโถฯ วตฺถุกาเม ปน นิทหิตฺวา ปริภุญฺชนฺตา ตนฺนิสฺสิตํ กิเลสกามมฺปิ นิทหิตฺวา ปริภุญฺชนฺติ นามาติ อาห ‘‘วตฺถุกามกิเลสกาเม’’ติฯ นนุ จ ขีณาสวสฺเสว วสนฏฺฐาเน ติลตณฺฑุลาทโย ปญฺญายนฺตีติ? น ปน เต อตฺตโน อตฺถาย นิเธนฺติ, อผาสุกปพฺพชิตาทีนํ อตฺถาย นิเธนฺติฯ อนาคามิสฺส กถนฺติ? ตสฺสปิ ปญฺจ กามคุณา สพฺพโสว ปหีนา, ธมฺเมน ปน ลทฺธํ วิจาเรตฺวา ปริภุญฺชติฯ อกปฺปิยกามคุเณ สนฺธาเยตํ วุตฺตํ, น มญฺจปีฐอตฺถรณปาวุรณาทิสนฺนิสฺสิตํฯ เสยฺยาถาปิ ปุพฺเพ อคาริยภูโตติ ยถา ปุพฺเพ คิหิภูโต ปริภุญฺชติ, เอวํ ปริภุญฺชิตุํ อภพฺโพฯ อคารมชฺเฌ วสนฺตา หิ โสตาปนฺนาทโย ยาวชีวํ คิหิพฺยญฺชเนน ติฏฺฐนฺติฯ ขีณาสโว ปน อรหตฺตํ ปตฺวาว มนุสฺสภูโต ปรินิพฺพาติ วา ปพฺพชติ วาฯ จาตุมหาราชิกาทีสุ กามาวจรเทเวสุ มุหุตฺตมฺปิ น ติฏฺฐติฯ กสฺมา? วิเวกฏฺฐานสฺส อภาวาฯ ภุมฺมเทวตฺตภาเว ปน ฐิโต อรหตฺตํ ปตฺวาปิ ติฏฺฐติ วิเวกฏฺฐานสมฺภวาฯ อฏฺฐมาทีนิ อุตฺตานตฺถาเนวฯ

สุตวาสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

สมฺโพธิวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ