เมนู

5. ทานูปปตฺติสุตฺตวณฺณนา

[35] ปญฺจเม ทานปจฺจยาติ ทานการณา, ทานมยปุญฺญสฺส กตตฺตา อุปจิตตฺตาติ อตฺโถฯ อุปปตฺติโยติ มนุสฺเสสุ เทเวสุ จ นิพฺพตฺติโยฯ ฐเปตีติ เอกวารเมว อนุปฺปชฺชิตฺวา ยถา อุปริ เตเนวากาเรน ปวตฺตติ, เอวํ ฐเปติฯ ตเทว จสฺส อธิฏฺฐานนฺติ อาห ‘‘ตสฺเสว เววจน’’นฺติฯ วฑฺเฒตีติ พฺรูเหติ น หาเปติฯ วิมุตฺตนฺติ อธิมุตฺตํ, นินฺนํ โปณํ ปพฺภารนฺติ อตฺโถฯ วิมุตฺตนฺติ วา วิสฺสฏฺฐํฯ นิปฺปริยายโต อุตฺตริ นาม ปณีตํ มชฺเฌปิ หีนมชฺฌิมวิภาคสฺส ลพฺภนโตติ วุตฺตํ ‘‘อุตฺตริ อภาวิตนฺติ ตโต อุปริมคฺคผลตฺถาย อภาวิต’’นฺติฯ สํวตฺตติ ตถาปณิหิตํ ทานมยํ จิตฺตํฯ ยํ ปน ปาฬิยํ ‘‘ตญฺจ โข’’ติอาทิ วุตฺตํ, ตํ ตตฺรุปปตฺติยา วิพนฺธกรทุสฺสีลฺยาภาวทสฺสนปรํ ทฏฺฐพฺพํ, น ทานมยสฺส ปุญฺญสฺส เกวลสฺส ตํสํวตฺตนตาทสฺสนปรนฺติ ทฏฺฐพฺพํฯ สมุจฺฉินฺนราคสฺสาติ สมุจฺฉินฺนกามราคสฺสฯ ตสฺส หิ สิยา พฺรหฺมโลเก อุปปตฺติ, น สมุจฺฉินฺนภวราคสฺสฯ วีตราคคฺคหเณน เจตฺถ กาเมสุ วีตราคตา อธิปฺเปตา, ยาย พฺรหฺมโลกูปปตฺติ สิยาฯ เตนาห ‘‘ทานมตฺเตเนวา’’ติอาทิฯ ยทิ เอวํ ทานํ ตตฺถ กิมตฺถิยนฺติ อาห ‘‘ทานํ ปนา’’ติอาทิฯ ทาเนน มุทุจิตฺโตติ พทฺธาฆาเต เวริปุคฺคเลปิ อตฺตโน ทานสมฺปฏิจฺฉเนน มุทุภูตจิตฺโตฯ

ทานูปปตฺติสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. ปุญฺญกิริยวตฺถุสุตฺตวณฺณนา

[36] ฉฏฺเฐ ปุชฺชภวผลํ นิพฺพตฺเตนฺติ, อตฺตโน สนฺตานํ ปุนนฺตีติ วา ปุญฺญานิ จ ตานิ เหตุปจฺจเยหิ กตฺตพฺพโต กิริยา จาติ ปุญฺญกิริยา, ตาเยว จ เตสํ เตสํ ปิยมนาปตาทิอานิสํสานํ วตฺถุภาวโต ปุญฺญกิริยวตฺถูนิ

อนุจฺฉินฺนภวมูลสฺส อนุคฺคหวเสน, ปูชาวเสน วา อตฺตโน เทยฺยธมฺมสฺส ปรสฺส ปริจฺจาคเจตนา ทียติ เอเตนาติ ทานํ, ทานเมว ทานมยํฯ ปทปูรณมตฺตํ มย-สทฺโทฯ