เมนู

3. ปญฺจงฺคิกวคฺโค

1-2. ปฐมอคารวสุตฺตาทิวณฺณนา

[21-22] ตติยสฺส ปฐเม อาภิสมาจาริกนฺติ อภิสมาจาเร อุตฺตมสมาจาเร ภวํฯ กิํ ปน ตนฺติ อาห ‘‘วตฺตวเสน ปญฺญตฺตสีล’’นฺติฯ เสสํ สุวิญฺเญยฺยเมวฯ ทุติเย นตฺถิ วตฺตพฺพํฯ

ปฐมอคารวสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3-4. อุปกฺกิเลสสุตฺตาทิวณฺณนา

[23-24] ตติเย น จ ปภาวนฺตนฺติ น จ ปภาสมฺปนฺนํฯ ปภิชฺชนสภาวนฺติ ตาเปตฺวา ตาฬกชฺชนปภงฺคุรํฯ อวเสสํ โลหนฺติ วุตฺตาวเสสํ สชาติโลหํ, วิชาติโลหํ, ปิสาจโลหํ, กิตฺติมโลหนฺติ เอวํปเภทํ สพฺพมฺปิ โลหํฯ อุปฺปชฺชิตุํ อปฺปทาเนนาติ เอตฺถ นนุ โลกิยกุสลจิตฺตสฺสปิ สุวิสุทฺธสฺสปิ อุปฺปชฺชิตุํ อปฺปทาเนเนว อุปกฺกิเลสตาติ? สจฺจเมตํ, ยสฺมิํ ปน สนฺตาเน นีวรณานิ ลทฺธปฺปติฏฺฐานิ, ตตฺถ มหคฺคตกุสลสฺสปิ อสมฺภโว, ปเคว โลกุตฺตรกุสลสฺสฯ ปริตฺตกุสลํ ปน ยถาปจฺจยํ อุปฺปชฺชมานํ นีวรเณหิ อุปหเต สนฺตาเน อุปฺปตฺติยา อปริสุทฺธํ โหนฺตํ อุปกฺกิลิฏฺฐํ นาม โหติ อปริสุทฺธทีปกปลฺลิกวฏฺฏิเตลาทิสนฺนิสฺสโย ปทีโป วิยฯ อปิจ นิปฺปริยายโต อุปฺปชฺชิตุํ อปฺปทาเนเนว เตสํ อุปกฺกิเลสตาติ ทสฺเสนฺโต ‘‘ยทคฺเคน หี’’ติอาทิมาหฯ อารมฺมเณ วิกฺขิตฺตปฺปวตฺติวเสน จุณฺณวิจุณฺณตา เวทิตพฺพาฯ จตุตฺเถ นตฺถิ วตฺตพฺพํฯ

อุปกฺกิเลสสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

5. อนุคฺคหิตสุตฺตวณฺณนา

[25] ปญฺจเม สมฺมาทิฏฺฐีติ วิปสฺสนาสมฺมาทิฏฺฐีติอาทินา องฺคุตฺตรภาณกานํ มเตน อยํ อตฺถวณฺณนา อารทฺธา, มชฺฌิมภาณกา ปเนตฺถ อญฺญถา อตฺถํ วทนฺติฯ วุตฺตญฺเหตํ มชฺฌิมฏฺฐกถายํ (ม. นิ. อฏฺฐ. 1.452) –