2. โทณพฺราหฺมณสุตฺตวณฺณนา

[192] ทุติเย ปวตฺตาโรติ (ที. นิ. ฏี. 1.285) ปาวจนภาเวน วตฺตาโรฯ ยสฺมา เต เตสํ มนฺตานํ ปวตฺตนกา, ตสฺมา อาห ‘‘ปวตฺตยิตาโร’’ติฯ สุทฺเท พหิ กตฺวา รโหภาสิตพฺพฏฺเฐน มนฺตา เอว ตํตํอตฺถปฺปฏิปตฺติเหตุตาย มนฺตปทํฯ อนุปนีตาสาธารณตาย รหสฺสภาเวน วตฺตพฺพกิริยาย อธิคมูปายํฯ สชฺฌายิตนฺติ คายนวเสน สชฺฌายิตํฯ ตํ ปน อุทตฺตานุทตฺตาทีนํ สรานํ สมฺปทาวเสเนว อิจฺฉิตนฺติ อาห ‘‘สรสมฺปตฺติวเสนา’’ติฯ อญฺเญสํ วุตฺตนฺติ ปาวจนภาเวน อญฺเญสํ วุตฺตํฯ สมุปพฺยูฬฺหนฺติ สงฺคเหตฺวา อุปรูปริ สญฺญูฬฺหํฯ ราสิกตนฺติ อิรุเวทยชุเวทสามเวทาทิวเสน, ตตฺถาปิ ปจฺเจกํ มนฺตพฺรหฺมาทิวเสน, อชฺฌายานุวากาทิวเสน จ ราสิกตํฯ เตสนฺติ มนฺตานํ กตฺตูนํฯ ทิพฺเพน จกฺขุนา โอโลเกตฺวาติ ทิพฺพจกฺขุปริภณฺเฑน ยถากมฺมูปคญาเณน สตฺตานํ กมฺมสฺสกตาทิํ, ปจฺจกฺขโต ทสฺสนฏฺเฐน ทิพฺพจกฺขุสทิเสน ปุพฺเพนิวาสญาเณน อตีตกปฺเป พฺราหฺมณานํ มนฺตชฺเฌนวิธิญฺจ โอโลเกตฺวาฯ ปาวจเนน สห สํสนฺเทตฺวาติ กสฺสปสมฺมาสมฺพุทฺธสฺส ยํ วจนํ วฏฺฏสนฺนิสฺสิตํ, เตน สห อวิรุทฺธํ กตฺวาฯ น หิ เตสํ วิวฏฺฏสนฺนิสฺสิโต อตฺโถ ปจฺจกฺโข โหติฯ อปราปเรติ อฏฺฐกาทีหิ อปราปเร ปจฺฉิมา โอกฺกากราชกาลาทีสุ อุปฺปนฺนาฯ ปกฺขิปิตฺวาติ อฏฺฐกาทีหิ คนฺถิตมนฺตปเทสุ กิเลสสนฺนิสฺสิตปทานํ ตตฺถ ตตฺถ ปเท ปกฺขิปนํ กตฺวาฯ วิรุทฺเธ อกํสูติ พฺราหฺมณธมฺมิกสุตฺตาทีสุ (สุ. นิ. พฺราหฺมณธมฺมิกสุตฺตํ 286 อาทโย) อาคตนเยน สํกิเลสตฺถทีปนโต ปจฺจนีกภูเต อกํสุฯ

อุสูนํ อสนกมฺมํ อิสฺสตฺถํ, ธนุสิปฺเปน ชีวิกาฯ อิธ ปน อิสฺสตฺถํ วิยาติ อิสฺสตฺถํ, สพฺพอาวุธชีวิกาติ อาห ‘‘โยธาชีวกมฺเมนา’’ติ, อาวุธํ คเหตฺวา อุปฏฺฐานกมฺเมนาติ อตฺโถฯ ราชโปริสํ นาม วินา อาวุเธน โปโรเหจฺจามจฺจกมฺมาทิราชกมฺมํ กตฺวา ราชุปฏฺฐานํฯ สิปฺปญฺญตเรนาติ คหิตาวเสเสน หตฺถิอสฺสสิปฺปาทินาฯ กุมารภาวโต ปภุติ จรเณน โกมารพฺรหฺมจริยํฯ