8. อินฺทฺริยสํวรสุตฺตวณฺณนา

[50] อฏฺฐเม อุปนิสีทติ ผลํ เอตฺถาติ การณํ อุปนิสาฯ ยถาภูตญาณทสฺสนนฺติ ยถาสภาวชานนสงฺขาตํ ทสฺสนํฯ เอเตน ตรุณวิปสฺสนํ ทสฺเสติฯ ตรุณวิปสฺสนา หิ พลววิปสฺสนาย ปจฺจโย โหติฯ ตรุณวิปสฺสนาติ นามรูปปริคฺคเห ญาณํ, ปจฺจยปริคฺคเห ญาณํ, สมฺมสเน ญาณํ, มคฺคามคฺเค ววตฺถเปตฺวา ฐิตญาณนฺติ จตุนฺนํ ญาณานํ อธิวจนํฯ นิพฺพินฺทติ เอตายาติ นิพฺพิทาฯ พลววิปสฺสนาติ ภยตุปฏฺฐาเน ญาณํ อาทีนวานุปสฺสเน ญาณํ มุจฺจิตุกมฺยตาญาณํ สงฺขารุเปกฺขาญาณนฺติ จตุนฺนํ ญาณานํ อธิวจนํฯ ปฏิสงฺขานุปสฺสนา ปน มุจฺจิตุกมฺยตาปกฺขิกา เอวฯ ‘‘ยาว มคฺคามคฺคญาณทสฺสนวิสุทฺธิ, ตาว ตรุณวิปสฺสนา’’ติ หิ วจนโต อุปกฺกิเลสวิมุตฺตอุทยพฺพยญาณโต พลววิปสฺสนาฯ วิรชฺชติ อริโย สงฺขารโต เอเตนาติ วิราโค, อริยมคฺโคฯ อรหตฺตผลนฺติ อุกฺกฏฺฐนิทฺเทสโต วุตฺตํฯ อินฺทฺริยสํวรสฺส สีลรกฺขณเหตุตฺตา วุตฺตํ ‘‘สีลานุรกฺขณอินฺทฺริยสํวโร กถิโต’’ติฯ

อินฺทฺริยสํวรสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

9. อานนฺทสุตฺตวณฺณนา

[51] นวเม เถรา ภิกฺขู วิหรนฺติ พหุสฺสุตา อาคตาคมาติอาทิปาฬิปเทสุ อิมินาว นเยน อตฺโถ ทฏฺฐพฺโพ – สีลาทิคุณานํ ถิรภาวปฺปตฺติยา เถราฯ สุตฺตเคยฺยาทิ พหุ สุตํ เอเตสนฺติ พหุสฺสุตาฯ วาจุคฺคตธารเณน สมฺมเทว ครูนํ สนฺติเก อาคมิตภาเวน อาคโต ปริยตฺติธมฺมสงฺขาโต อาคโม เอเตสนฺติ อาคตาคมาฯ สุตฺตาติธมฺมสงฺขาตสฺส ธมฺมสฺส ธารเณน ธมฺมธราฯ วินยธารเณน วินยธราฯ เตสํเยว ธมฺมวินยานํ มาติกาย ธารเณน มาติกาธราฯ ตตฺถ ตตฺถ ธมฺมปริปุจฺฉาย ปริปุจฺฉติฯ ตํ อตฺถปริปุจฺฉาย ปริปญฺหติ วีมํสติ วิจาเรติฯ อิทํ, ภนฺเต, กถํ, อิมสฺส กฺวตฺโถติ ปริปุจฺฉนปญฺหนาการทสฺสนํฯ อาวิวฏญฺเจว ปาฬิยา อตฺถํ ปเทสนฺตรปาฬิทสฺสเนน อาคมโต วิวรนฺติฯ อนุตฺตานีกตญฺจ ยุตฺติวิภาวเนน อุตฺตานีกโรนฺติฯ กงฺขาฏฺฐานิเยสุ ธมฺเมสุ สํสยุปฺปตฺติยา เหตุยา คณฺฐิฏฺฐานภูเตสุ ปาฬิปเทสุ ยาถาวโต วินิจฺฉยทาเนน กงฺขํ ปฏิวิโนเทนฺติฯ

อานนฺทสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

10. ขตฺติยสุตฺตวณฺณนา

[52] ทสเม โภเค อธิปฺปาโย เอเตสนฺติ โภคาธิปฺปายาฯ ปญฺญตฺถาย เอเตสํ มโน อุปวิจรตีติ ปญฺญูปวิจาราฯ ปถวิยา ทายตฺถาย วา จิตฺตํ อภินิเวโส เอเตสนฺติ ปถวีภินิเวสาฯ มนฺตา อธิฏฺฐานํ ปติฏฺฐา เอเตสนฺติ มนฺตาธิฏฺฐานาฯ อิมินา นเยน เสสปทานิปิ เวทิตพฺพานิฯ เสสํ อุตฺตานเมวฯ

ขตฺติยสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ