5. วิชฺชาภาคิยสุตฺตวณฺณนา

[35] ปญฺจเม สมฺปโยควเสน วิชฺชํ ภชนฺติ, สหชาตอญฺญมญฺญนิสฺสยสมฺปยุตฺตอตฺถิอวิคตาทิปจฺจยวเสน ตาย สห เอกีภาวํ คจฺฉนฺตีติ วิชฺชาภาคิยาฯ อถ วา วิชฺชาภาเค วิชฺชาโกฏฺฐาเส วตฺตนฺติ วิชฺชาสภาคตาย ตเทกเทเส วิชฺชาโกฏฺฐาเส ปวตฺตนฺตีติ วิชฺชาภาคิยาฯ ตตฺถ วิปสฺสนาญาณํ, มโนมยิทฺธิ, ฉ อภิญฺญาติ อฏฺฐ วิชฺชาฯ ปุริเมน อตฺเถน ตาหิ สมฺปยุตฺตธมฺมา วิชฺชาภาคิยาฯ ปจฺฉิเมน อตฺเถน ตาสุ ยา กาจิ เอกาว วิชฺชา วิชฺชา, เสสา วิชฺชาภาคิยาฯ เอวํ วิชฺชาปิ วิชฺชาย สมฺปยุตฺตธมฺมาปิ ‘‘วิชฺชาภาคิยา’’ตฺเวว เวทิตพฺพาฯ อิธ ปน วิปสฺสนาญาณสมฺปยุตฺตา สญฺญาว วิชฺชาภาคิยาติ อาคตา, สญฺญาสีเสน เสสสมฺปยุตฺตธมฺมาปิ วุตฺตา เอวาติ ทฏฺฐพฺพํฯ อนิจฺจานุปสฺสนาญาเณติ อนิจฺจานุปสฺสนาญาเณ นิสฺสยปจฺจยภูเต อุปฺปนฺนสญฺญา, เตน สหคตาติ อตฺโถฯ เสเสสุปิ เอเสว นโยฯ

วิชฺชาภาคิยสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. วิวาทมูลสุตฺตวณฺณนา

[36] ฉฏฺเฐ โกธโนติ กุชฺฌนสีโลฯ ยสฺมา โส อปฺปหีนโกธตาย อธิคตโกโธ นาม โหติ, ตสฺมา ‘‘โกเธน สมนฺนาคโต’’ติ อาหฯ อุปนาโห เอตสฺส อตฺถีติ อุปนาหี, อุปนยฺหนสีโลติ วา อุปนาหีฯ วิวาโท นาม อุปฺปชฺชมาโน เยภุยฺเยน ปฐมํ ทฺวินฺนํ วเสน อุปฺปชฺชตีติ วุตฺตํ ‘‘ทฺวินฺนํ ภิกฺขูนํ วิวาโท’’ติฯ โส ปน ยถา พหูนํ อนตฺถาวโห โหติ, ตํ นิทสฺสนมุเขน นิทสฺเสนฺโต ‘‘กถ’’นฺติอาทิมาหฯ อพฺภนฺตรปริสายาติ ปริสพฺภนฺตเรฯ

คุณมกฺขนาย ปวตฺโตปิ อตฺตโน การกํ คูเถน ปหรนฺติํ คูโถ วิย ปฐมตรํ มกฺเขตีติ มกฺโข, โส เอตสฺส อตฺถีติ มกฺขีฯ ปฬาสตีติ ปฬาโส, ปรสฺส คุเณ ฑํสิตฺวา วิย อปเนตีติ อตฺโถฯ โส เอตสฺส อตฺถีติ ปฬาสีฯ ปฬาสี ปุคฺคโล หิ ทุติยสฺส ธุรํ น เทติ, สมํ หริตฺวา อติวทติฯ เตนาห ‘‘ยุคคฺคาหลกฺขเณน ปฬาเสน สมนฺนาคโต’’ติฯ อิสฺสตีติ อิสฺสุกีฯ