เมนู

ฯ นโม ตสฺส ภควโต อรหโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺสฯ

องฺคุตฺตรนิกาเย

ปญฺจกนิปาต-ฏีกา

1. ปฐมปณฺณาสกํ

1. เสขพลวคฺโค

1. สํขิตฺตสุตฺตวณฺณนา

[1] ปญฺจกนิปาตสฺส ปฐเม กามํ สมฺปยุตฺตธมฺเมสุ ถิรภาโวปิ พลฏฺโฐ เอว, ปฏิปกฺเขหิ ปน อกมฺปนียตฺตํ สาติสยํ พลฏฺโฐติ วุตฺตํ – ‘‘อสฺสทฺธิเย น กมฺปตี’’ติฯ

สํขิตฺตสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2-6. วิตฺถตสุตฺตาทิวณฺณนา

[2-6] ทุติเย หิรียตีติ ลชฺชติ วิรชฺชติฯ ยสฺมา หิรี ปาปชิคุจฺฉนลกฺขณา, ตสฺมา ‘‘ชิคุจฺฉตีติ อตฺโถ’’ติ วุตฺตํฯ โอตฺตปฺปตีติ อุตฺรสติฯ ปาปุตฺราสลกฺขณญฺหิ โอตฺตปฺปํฯ

ปคฺคหิตวีริโยติ สงฺโกจํ อนาปนฺนวีริโยฯ เตนาห ‘‘อโนสกฺกิตมานโส’’ติฯ ปหานตฺถายาติ สมุจฺฉินฺนตฺถายฯ กุสลานํ ธมฺมานํ อุปสมฺปทา นาม สมธิคโม เอวาติ อาห ‘‘ปฏิลาภตฺถายา’’ติฯ

คติอตฺถา ธาตุสทฺทา พุทฺธิอตฺถา โหนฺตีติ อาห ‘‘อุทยญฺจ วยญฺจ ปฏิวิชฺฌิตุํ สมตฺถายา’’ติฯ มิสฺสกนเยนายํ เทสนา คตาติ อาห ‘‘วิกฺขมฺภนวเสน จ สมุจฺเฉทวเสน จา’’ติฯ เตนาห ‘‘วิปสฺสนาปญฺญาย เจว มคฺคปญฺญาย จา’’ติฯ วิปสฺสนาปญฺญาย วิกฺขมฺภนกิริยโต สา จ โข ปเทสิกาติ นิปฺปเทสิกํ กตฺวา ทสฺเสตุํ ‘‘มคฺคปญฺญาย ปฏิลาภสํวตฺตนโต’’ติ วุตฺตํฯ ทุกฺขกฺขยคามินิภาเวปิ เอเสว นโยฯ สมฺมาติ ยาถาวโตฯ อกุปฺปธมฺมตาย หิ มคฺคปญฺญาย เขปิตํ เขปิตเมว, นาสฺส ปุน เขปนกิจฺจํ อตฺถีติ อุปาเยน ญาเยน สา ปวตฺตตีติ อาห ‘‘เหตุนา นเยนา’’ติฯ ตติยาทีสุ นตฺถิ วตฺตพฺพํฯ

วิตฺถตสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. กามสุตฺตวณฺณนา

[7] สตฺตเม อสนฺติ ลูนนฺติ เตนาติ อสิตํ, ทาตฺตํฯ วิวิธา อาภญฺชนฺติ ภารํ โอลมฺเพนฺติ เตนาติ พฺยาภงฺคี, วิธํฯ กุลปุตฺโตติ เอตฺถ ทุวิโธ กุลปุตฺโต ชาติกุลปุตฺโต, อาจารกุลปุตฺโต จฯ ตตฺถ ‘‘เตน โข ปน สมเยน รฏฺฐปาโล นาม กุลปุตฺโต ตสฺมิํเยว ถุลฺลโกฏฺฐิเก อคฺคกุลิกสฺส ปุตฺโต’’ติ (ม. นิ. 2.294) เอวํ อาคโต อุจฺจกุลปฺปสุโต ชาติกุลปุตฺโต นามฯ ‘‘เย เต กุลปุตฺตา สทฺธา อคารสฺมา อนคาริยํ ปพฺพชิตา’’ติ (ม. นิ. 1.34) เอวํ อาคตา ปน ยตฺถ กตฺถจิ กุเล ปสุตาปิ อาจารสมฺปนฺนา อาจารกุลปุตฺโต นามฯ อิธ ปน อาจารกุลปุตฺโต อธิปฺเปโตฯ เตนาห ‘‘กุลปุตฺโตติ อาจารกุลปุตฺโต’’ติฯ ยุตฺตนฺติ อนุจฺฉวิกํ, เอวํ วตฺตพฺพตํ อรหตีติ อตฺโถฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ

กามสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ