อิธ ปน ญาณทสฺสนายาติ มคฺคญาณํ ‘‘ญาณทสฺสน’’นฺติ วุตฺตํฯ เตนาห ‘‘มคฺคญาณสงฺขาตาย ทสฺสนายา’’ติฯ อวิราธิตํ วิชฺฌตีติ อวิราธิตํ กตฺวา วิชฺฌติฯ เสสเมตฺถ สุวิญฺเญยฺยเมวฯ

สาฬฺหสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. มลฺลิกาเทวีสุตฺตวณฺณนา

[197] สตฺตเม อปฺเปสกฺขาติ อปฺปานุภาวาฯ สา ปน อปฺเปสกฺขตา อาธิปเตยฺยสมฺปตฺติยา ปริวารสมฺปตฺติยา จ อภาเวน ปากฏา โหติฯ ตตฺถ ปริวารสมฺปตฺติยา อภาวํ ทสฺเสนฺโต ‘‘อปฺปปริวารา’’ติ อาหฯ อิสฺสราติ อาธิปเตยฺยสํวตฺตนกมฺมพเลน อีสนสีลาฯ สา ปนสฺสา อิสฺสรตา วิภวสมฺปตฺติปจฺจยา ปากฏา ชาตาติ อฑฺฒตาปริยายภาเวน วทนฺโต ‘‘อฑฺฒาติ อิสฺสรา’’ติ อาหฯ มหนฺตํ ธนเมติสฺสา ภูมิคตญฺเจว วฬญฺชนกญฺจาติ มหทฺธนาฯ อิธ ปน วฬญฺชนเกเนว ธเนน มหทฺธนตํ ทสฺเสนฺโต ‘‘วฬญฺชนกธเนน มหทฺธนา’’ติ อาหฯ อีสตีติ อีสา, อภิภูติ อตฺโถฯ มหตี อีสา มเหสา, สุปฺปติฏฺฐิตมเหสตาย ปน ปเรหิ มเหโสติ อกฺขาตพฺพตาย มเหสกฺขาฯ ยสฺมา ปน โส มเหสกฺขาภาโว อาธิปเตยฺยปริวารสมฺปตฺติยา วิญฺญายติ, ตสฺมา ‘‘มหาปริวารา’’ติ วุตฺตํฯ

สณฺฐานปาริปูริยา อธิกํ รูปมสฺสาติ อภิรูปาฯ สณฺฐานปาริปูริยาติ จ หตฺถปาทาทิสรีราวยวานํ สุสณฺฐิตตายาติ อตฺโถฯ อวยวปาริปูริยา หิ สมุทายปาริปูริสิทฺธิฯ รูปนฺติ จ สรีรํ ‘‘รูปวนฺเตว สงฺขฺยํ คจฺฉตี’’ติอาทีสุ วิยฯ ทสฺสนยุตฺตาติ สุรูปภาเวน ปสฺสิตพฺพยุตฺตา, ทิสฺสมานา จกฺขูนิ ปิยายตีติ อญฺญกิจฺจวิกฺเขปํ หิตฺวาปิ ทฏฺฐพฺพาติ วุตฺตํ โหติฯ ทิสฺสมานาว โสมนสฺสวเสน จิตฺตํ ปสาเทตีติ ปาสาทิกาฯ เตนาห ‘‘ทสฺสเนน ปาสาทิกา’’ติฯ โปกฺขรตาติ วุจฺจติ สุนฺทรภาโว, วณฺณสฺส โปกฺขรตา วณฺณโปกฺขรตา, ตาย วณฺณสมฺปตฺติยาติ อตฺโถฯ โปราณา ปน โปกฺขรนฺติ สรีรํ วทนฺติ , วณฺณํ วณฺณเมวฯ