เมนู

3. ทุติยสมาธิสุตฺตวณฺณนา

[93] ตติเย อปฺปฏิวานีติ ภาวปฺปธาโน นิทฺเทโสติ อาห ‘‘อนิวตฺตนตา’’ติฯ ‘‘อปฺปฏิวานิตา’’ติ วตฺตพฺเพ ‘‘อปฺปฏิวานี’’ติ วุตฺตํฯ ตถา หิ วีริยปฺปวาเห วตฺตมาเน อนฺตรา เอว ปฏิคมนํ นิวตฺตนํ ปฏิวานํ, ตํ อสฺส อตฺถีติ ปฏิวานี, น ปฏิวานี อปฺปฏิวานี, ตสฺส ภาโว อปฺปฏิวานิตา, อนิวตฺตนาติ อตฺโถฯ อปฺปฏิวานีติ วา อิตฺถิลิงฺควเสเนวายํ นิทฺเทโสฯ อนฺตราเยว ปฏิคมนํ นิวตฺตนํ ปฏิวานี, น ปฏิวานี อปฺปฏิวานี, อนิวตฺตนาติ อตฺโถฯ

ทุติยสมาธิสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. ตติยสมาธิสุตฺตวณฺณนา

[94] จตุตฺเถ สณฺฐเปตพฺพนฺติ สมฺมเทว ฐเปตพฺพํฯ ยถา ปน ฐปิตํ สณฺฐปิตํ โหติ, ตํ ทสฺเสตุํ ‘‘สนฺนิสาเทตพฺพ’’นฺติอาทิ วุตฺตํฯ ตตฺถ สนฺนิสาเทตพฺพนฺติ สมาธิปฺปฏิปกฺเข กิเลเส สนฺนิสีทาเปนฺเตน จิตฺตํ โคจรชฺฌตฺเต สนฺนิสีทาเปตพฺพนฺติฯ เอโกทิ กาตพฺพนฺติ อพฺยคฺคภาวาปาทเนน เอกคฺคํ กาตพฺพํฯ สมาทหิตพฺพนฺติ ยถา อารมฺมเณ สุฏฺฐุ อปฺปิตํ โหติ, เอวํ สมฺมา สมฺมเทว อาทหิตพฺพํ, สุฏฺฐุ อาโรเปตพฺพํ สมาหิตํ กาตพฺพนฺติ อตฺโถฯ

ตติยสมาธิสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

5-6. ฉวาลาตสุตฺตาทิวณฺณนา

[95-96] ปญฺจเม ฉวาลาตนฺติ ฉวานํ ทฑฺฒฏฺฐาเน อลาตํฯ เตเนวาห ‘‘สุสาเน อลาต’’นฺติฯ มชฺฌฏฺฐาเน คูถมกฺขิตนฺติ ปมาเณน อฏฺฐงฺคุลมตฺตํ ทฺวีสุ ฐาเนสุ อาทิตฺตํ มชฺเฌ คูถมกฺขิตํฯ กฏฺฐตฺถนฺติ กฏฺเฐน กาตพฺพกิจฺจํฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ ฉฏฺฐํ อุตฺตานเมวฯ

ฉวาลาตสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7-10. ขิปฺปนิสนฺติสุตฺตาทิวณฺณนา

[97-100] สตฺตเม ขิปฺปนิสนฺตีติ ขิปฺปปญฺโญฯ เตนาห ‘‘ขิปฺปนิสามโน’’ติอาทิฯ อนุรูปธมฺมนฺติ โลกุตฺตราธิคมสฺส อนุจฺฉวิกสภาวํฯ กลฺยาณา สุนฺทรา ปริมณฺฑลปทพฺยญฺชนา วาจา อสฺสาติ กลฺยาณวาโจฯ เตนาห ‘‘สุนฺทรวจโน’’ติฯ กลฺยาณํ มธุรํ วากฺกรณํ อุทาหารโฆโส อสฺสาติ กลฺยาณวากฺกรโณฯ คุณปริปุณฺณภาเวน ปูเร ปุณฺณภาเว ภวาติ โปรี, ตาย โปริยาฯ เตนาห ‘‘คุณปริปุณฺณายา’’ติฯ ปุเร ภวตฺตา โปริยา นาคริกิตฺถิยา สุขุมาลตฺตเนน สทิสาติ โปรี, ตาย โปริยาฯ ‘‘สุขุมาลตฺตเนนา’’ติ อิมินา ตสฺสา วาจาย มุทุสณฺหภาโว วุตฺโตฯ อปลิพุทฺธายาติ ปิตฺตเสมฺหาทีหิ น ปลิเวฐิตายฯ อโทสายาติ สนฺทิทฺธวิลมฺพิตาทิโทสรหิตาย อคฬิตปทพฺยญฺชนายาติ อปติตปทพฺยญฺชนาย อวิรหิตปทพฺยญฺชนายฯ อุภยเมตํ อเนลคลายาติ อิมสฺเสว อตฺถวจนํฯ อเนลคลายาติ หิ อเนลาย เจว อคลาย จาติ อตฺโถฯ อตฺถํ วิญฺญาเปตุํ สมตฺถายาติ อาทิมชฺฌปริโยสานํ ปากฏํ กตฺวา ภาสิตตฺถสฺส วิญฺญาปนสตฺถายฯ อฏฺฐมนวมทสมานิ อุตฺตานตฺถาเนวฯ

ขิปฺปนิสนฺติสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

อสุรวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ทุติยปณฺณาสกํ นิฏฺฐิตํฯ

3. ตติยปณฺณาสกํ