3-5. สปฺปุริสสุตฺตาทิวณฺณนา

[73-75] ตติเย ปญฺหตฺถาย อภินีโตติ ปญฺหกรณตฺถาย อภิมุขํ นีโตฯ อลมฺพิตํ กตฺวาติ อลมฺพํ กตฺวา, อยเมว วา ปาโฐ, วิปลมฺพํ อกตฺวาติ อตฺโถฯ อวชานาตีติ อวญฺญํ กโรติ, นินฺทตีติ อตฺโถฯ จตุตฺถปญฺจเม นตฺถิ วตฺตพฺพํฯ

สปฺปุริสสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. กุสินารสุตฺตวณฺณนา

[76] ฉฏฺเฐ นครํ ปวิสิตุกามา อุยฺยานโต อุเปจฺจ วตฺตนฺติ คจฺฉนฺติ เอเตนาติ อุปวตฺตนํฯ ยเถว หิ กลมฺพนทิตีรโต ราชมาตุวิหารทฺวาเรน ถูปารามํ คนฺตพฺพํ โหติ, เอวํ หิรญฺญวติกาย ปาริมตีรโต สาลวนํ อุยฺยานํ, ยถา อนุราธปุรสฺส ถูปาราโม ทกฺขิณปจฺฉิมทิสาย, เอวํ ตํ อุยฺยานํ กุสินาราย ทกฺขิณปจฺฉิมทิสาย โหติฯ ยถา ถูปารามโต ทกฺขิณทฺวาเรน นครํ ปวิสนมคฺโค ปาจีนมุโข คนฺตฺวา อุตฺตเรน นิวตฺตติ, เอวํ อุยฺยานโต สาลปนฺติ ปาจีนมุขา คนฺตฺวา อุตฺตเรน นิวตฺตา, ตสฺมา ตํ ‘‘อุปวตฺตน’’นฺติ วุจฺจติฯ อนฺตเรติ ทฺวินฺนํ สาลรุกฺขานํ เวมชฺเฌฯ ตตฺถ หิ ปญฺญาปิยมานสฺส มญฺจสฺส เอกา สาลปนฺติ สีสภาเค โหติ, เอกา ปาทภาเคฯ ตตฺรปิ เอโก ตรุณสาโล สีสภาคสฺส อาสนฺโน โหติ, เอโก ปาทภาคสฺสฯ อปิจ ยมกสาลา นาม มูลขนฺธวิฏปปตฺเตหิ อญฺญมญฺญํ สํสิพฺพิตฺวา ฐิตสาลาติปิ วทนฺติฯ

ทฺเวฬฺหกนฺติ ทฺวิธาคาโห, อเนกํสคฺคาโหติ อตฺโถฯ วิมตีติ สํสยาปตฺตีติ อาห ‘‘วินิจฺฉิตุํ อสมตฺถตา’’ติฯ ตํ โว วทามีติ ตํ สํสยวนฺตํ ภิกฺขุํ สนฺธาย โว ตุมฺเห วทามีติฯ นิกฺกงฺขภาวปจฺจกฺขกรณนฺติ พุทฺธาทีสุ เตสํ ภิกฺขูนํ นิกฺกงฺขภาวสฺส ปจฺจกฺขการิยา ยาถาวโต ตมตฺถํ ปฏิวิชฺฌิตฺวา ฐิตํ สพฺพญฺญุตญฺญาณเมวฯ เอตฺถาติ เอตสฺมิํ อตฺเถฯ

กุสินารสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ