3. ปธานสุตฺตวณฺณนา

[13] ตติเย อุตฺตมวีริยานีติ เสฏฺฐวีริยานิ วิสิฏฺฐสฺส อตฺถสฺส สาธนโตฯ มาโร ธิยฺยติ เอตฺถาติ มารเธยฺยํ, กิเลสมารสฺส ปวตฺติฏฺฐานภูตํ, ตํ เตภูมกวฏฺฏนฺติ อาห ‘‘เตภูมกวฏฺฏสงฺขาตํ มารเธยฺย’’นฺติฯ ชาติมรณโต ชาตํ ภยํ ชาติมรณภยํ, ชาติมรณเมว วา ภยเหตุโต ภยนฺติ ชาติมรณภยํฯ เตนาห ‘‘ชาติญฺจ มรณญฺจ…เป.… ภยสฺสา’’ติ เสสํ อุตฺตานเมวฯ

ปธานสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. สํวรสุตฺตวณฺณนา

[14] จตุตฺเถ สํวราทีนํ สาธนวเสน ปทหติ เอเตหีติ ปธานานิฯ สํวรนฺตสฺส อุปฺปนฺนวีริยนฺติ ยถา อภิชฺฌาทโย น อุปฺปชฺชนฺติ, เอวํ สติยา อุปฏฺฐาเน จกฺขาทีนํ ปิทหเน อนลสสฺส อุปฺปนฺนวีริยํฯ ปชหนฺตสฺสาติ วิโนเทนฺตสฺสฯ อุปฺปนฺนวีริยนฺติ ตสฺเสว ปหานสฺส สาธนวเสน ปวตฺตวีริยํฯ ภาเวนฺตสฺส อุปฺปนฺนวีริยนฺติ เอตฺถาปิ เอเสว นโยฯ สมาธินิมิตฺตนฺติ สมาธิ เอวฯ ปุริมุปฺปนฺนสมาธิ หิ ปรโต อุปฺปชฺชนกสมาธิสฺส การณํ โหตีติ ‘‘สมาธินิมิตฺต’’นฺติ วุตฺตํฯ

อุปธิวิเวกตฺตาติ ขนฺธูปธิอาทิอุปธีหิ วิวิตฺตตฺตา วินิสฺสฏตฺตาฯ ตํ อาคมฺมาติ ตํ นิพฺพานํ มคฺเคน อธิคมเหตุฯ ราคาทโย วิรชฺชนฺติ เอตฺถ, เอเตนาติ วิราโคฯ เอวํ นิโรโธปิ ทฏฺฐพฺโพฯ ยสฺมา อิธ โพชฺฌงฺคมิสฺสกวเสน อิจฺฉิตา, ตสฺมา ‘‘อารมฺมณวเสน วา อธิคนฺตพฺพวเสน วา’’ติ วุตฺตํฯ ตตฺถ อธิคนฺตพฺพวเสนาติ ตนฺนินฺนตาวเสนฯ โวสฺสคฺคปริณามินฺติ โวสฺสคฺควเสน ปริณามิตํ ปริจฺจชนวเสน เจว ปกฺขนฺทนวเสน จ ปริณามนสีลํฯ เตนาห ‘‘ทฺเว โวสฺสคฺคา’’ติอาทิฯ ขนฺธานํ ปริจฺจชนํ นาม ตปฺปฏิพทฺธกิเลสปฺปหานวเสนาติ เยนากาเรน วิปสฺสนา กิเลเส ปชหติ, เตเนวากาเรน ตนฺนิมิตฺตกฺขนฺเธ จ ปชหตีติ วตฺตพฺพตํ อรหตีติ อาห ‘‘วิปสฺสนา…เป.… ปริจฺจชตี’’ติฯ