3. สรทสุตฺตวณฺณนา

[95] ตติเย วิทฺเธติ ทูรีภูเตฯ ทูรภาโว จ อากาสสฺส วลาหกวิคเมน โหตีติ อาห ‘‘วลาหกวิคเมน ทูรีภูเต’’ติฯ เตเนว หิ ‘‘วิทฺเธ วิคตวลาหเก’’ติ วุตฺตํฯ นภํ อพฺภุสฺสกฺกมาโนติ อากาสํ อภิลงฺฆนฺโตฯ อิมินา ตรุณสูริยภาโว ทสฺสิโตฯ นาติทูโรทิเต หิ อาทิจฺเจ ตรุณสูริยสมญฺญาฯ ทุวิธเมวสฺส สํโยชนํ นตฺถีติ โอรมฺภาคิยอุทฺธมฺภาคิยวเสน ทุวิธมฺปิ สํโยชนํ อสฺส ปฐมชฺฌานลาภิโน อริยสาวกสฺส นตฺถิฯ กสฺมา ปนสฺส อุทฺธมฺภาคิยสํโยชนมฺปิ นตฺถีติ วุตฺตํฯ โอรมฺภาคิยสํโยชนานเมว เหตฺถ ปหานํ วุตฺตนฺติ อาห ‘‘อิตรมฺปี’’ติอาทิ, อิตรํ อุทฺธมฺภาคิยสํโยชนํ ปุน อิมํ โลกํ ปฏิสนฺธิวเสน อาเนตุํ อสมตฺถตาย นตฺถีติ วุตฺตนฺติ อตฺโถฯ ฌานลาภิโน หิ สพฺเพปิ อริยา พฺรหฺมโลกูปปนฺนา เหฏฺฐา น อุปฺปชฺชนฺติ, อุทฺธํ อุทฺธํ อุปฺปชฺชนฺตาปิ เวหปฺผลํ อกนิฏฺฐํ ภวคฺคญฺจ ปตฺวา น ปุนญฺญตฺถ ชายนฺติ, ตตฺถ ตตฺเถว อรหตฺตํ ปตฺวา ปรินิพฺพายนฺติฯ เตเนวาห ‘‘อิมสฺมิํ สุตฺเต ฌานานาคามี นาม กถิโต’’ติฯ ฌานวเสน หิ เหฏฺฐา น อาคจฺฉตีติ ฌานานาคามีฯ

สรทสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. ปริสาสุตฺตวณฺณนา

[96] จตุตฺเถ ปจฺจยพาหุลฺลิกาติ จีวราทิพาหุลฺลาย ปฏิปนฺนาฯ อวีตตณฺหตาย หิ ตํ ตํ ปริกฺขารชาตํ พหุํ ลนฺติ อาทิยนฺตีติ พหุลา, เต เอว พาหุลิกา ยถา ‘‘เวนยิโก’’ติ (ม. นิ. 1.246; อ. นิ. 8.11; ปารา. 8)ฯ เต ปจฺจยพาหุลฺลาย ยุตฺตปฺปยุตฺตา โหนฺตีติ จีวราทิพาหุลฺลาย ปฏิปนฺนา นาม โหนฺติฯ สิกฺขาย อคารวภาวโต สิถิลํ อคาฬฺหํ คณฺหนฺตีติ สาถลิกาฯ สิถิลนฺติ จ ภาวนปุํสกนิทฺเทโสฯ สิถิลสทฺเทน สมานตฺถสฺส สถลสทฺทสฺส วเสน สาถลิกาติ ปทสิทฺธิ เวทิตพฺพาฯ อวคมนฏฺเฐนาติ อโธคมนฏฺเฐน, โอรมฺภาคิยภาเวนาติ อตฺโถฯ นิกฺขิตฺตธุราติ โอโรปิตธุรา อุชฺชิตุสฺสาหาฯ อุปธิวิเวโก นิพฺพานํฯ ทุวิธมฺปิ วีริยนฺติ กายิกํ เจตสิกญฺจ วีริยํฯ