เมนู

เตนาห ‘‘อติกฺกมฺม อธิภวิตฺวา ปวตฺโต’’ติฯ ปฏิคฺคณฺหาตูติ อธิวาสนวเสน สมฺปฏิจฺฉตูติ อตฺโถติ อาห ‘‘ขมตู’’ติฯ สเทวเกน โลเกน นิสฺสรณนฺติ อรณียโต อริโย, ตถาคโตติ อาห ‘‘อริยสฺส วินเยติ พุทฺธสฺส ภควโต สาสเน’’ติฯ ปุคฺคลาธิฏฺฐานํ กโรนฺโตติ กามํ ‘‘วุทฺธิ เหสา’’ติ ธมฺมาธิฏฺฐานวเสน วากฺยํ อารทฺธํ, ตถาปิ เทสนํ ปน ปุคฺคลาธิฏฺฐานํ กโรนฺโต ‘‘สํวรํ อาปชฺชตี’’ติ อาหาติ โยชนาฯ

สงฺกวาสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

สมณวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

(10) 5. โลณกปลฺลวคฺโค

1. อจฺจายิกสุตฺตวณฺณนา

[93] ปญฺจมสฺส ปฐเม อติปาติกานีติ สีฆํ ปวตฺเตตพฺพานิฯ กรณียานีติ เอตฺถ อวสฺสเก อนียสทฺโท ทฏฺฐพฺโพติ อาห ‘‘อวสฺสกิจฺจานี’’ติฯ นิกฺขนฺตเสตงฺกุรานีติ พีชโต นิกฺขนฺตเสตงฺกุรานิฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ

อจฺจายิกสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. ปวิเวกสุตฺตวณฺณนา

[94] ทุติเย สาเณหิ วาเกหิ นิพฺพตฺติตานิ สาณานิฯ มิสฺสสาณานิ มสาณานิ น ภงฺคานิฯ เอรกติณาทีนีติ อาทิ-สทฺเทน อกฺกมกจิกทลิวากาทีนํ สงฺคโหฯ เอรกาทีหิ กตานิ หิ ฉวานิ ลามกานิ ทุสฺสานีติ ‘‘ฉวทุสฺสานี’’ติ วตฺตพฺพตํ ลภนฺติฯ กุณฺฑกนฺติ ตนุตรํ ตณฺฑุลปฺปกรณํฯ ปญฺจ ทุสฺสีลฺยานีติ ปาณาติปาตาทีนิ ปญฺจฯ จตฺตาโร อาสวาติ กามาสวาทโย จตฺตาโร อาสวาฯ สีลคฺคปฺปตฺโตติ สีเลน, สีลสฺส วา อคฺคปฺปตฺโตฯ

ปวิเวกสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. สรทสุตฺตวณฺณนา

[95] ตติเย วิทฺเธติ ทูรีภูเตฯ ทูรภาโว จ อากาสสฺส วลาหกวิคเมน โหตีติ อาห ‘‘วลาหกวิคเมน ทูรีภูเต’’ติฯ เตเนว หิ ‘‘วิทฺเธ วิคตวลาหเก’’ติ วุตฺตํฯ นภํ อพฺภุสฺสกฺกมาโนติ อากาสํ อภิลงฺฆนฺโตฯ อิมินา ตรุณสูริยภาโว ทสฺสิโตฯ นาติทูโรทิเต หิ อาทิจฺเจ ตรุณสูริยสมญฺญาฯ ทุวิธเมวสฺส สํโยชนํ นตฺถีติ โอรมฺภาคิยอุทฺธมฺภาคิยวเสน ทุวิธมฺปิ สํโยชนํ อสฺส ปฐมชฺฌานลาภิโน อริยสาวกสฺส นตฺถิฯ กสฺมา ปนสฺส อุทฺธมฺภาคิยสํโยชนมฺปิ นตฺถีติ วุตฺตํฯ โอรมฺภาคิยสํโยชนานเมว เหตฺถ ปหานํ วุตฺตนฺติ อาห ‘‘อิตรมฺปี’’ติอาทิ, อิตรํ อุทฺธมฺภาคิยสํโยชนํ ปุน อิมํ โลกํ ปฏิสนฺธิวเสน อาเนตุํ อสมตฺถตาย นตฺถีติ วุตฺตนฺติ อตฺโถฯ ฌานลาภิโน หิ สพฺเพปิ อริยา พฺรหฺมโลกูปปนฺนา เหฏฺฐา น อุปฺปชฺชนฺติ, อุทฺธํ อุทฺธํ อุปฺปชฺชนฺตาปิ เวหปฺผลํ อกนิฏฺฐํ ภวคฺคญฺจ ปตฺวา น ปุนญฺญตฺถ ชายนฺติ, ตตฺถ ตตฺเถว อรหตฺตํ ปตฺวา ปรินิพฺพายนฺติฯ เตเนวาห ‘‘อิมสฺมิํ สุตฺเต ฌานานาคามี นาม กถิโต’’ติฯ ฌานวเสน หิ เหฏฺฐา น อาคจฺฉตีติ ฌานานาคามีฯ

สรทสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. ปริสาสุตฺตวณฺณนา

[96] จตุตฺเถ ปจฺจยพาหุลฺลิกาติ จีวราทิพาหุลฺลาย ปฏิปนฺนาฯ อวีตตณฺหตาย หิ ตํ ตํ ปริกฺขารชาตํ พหุํ ลนฺติ อาทิยนฺตีติ พหุลา, เต เอว พาหุลิกา ยถา ‘‘เวนยิโก’’ติ (ม. นิ. 1.246; อ. นิ. 8.11; ปารา. 8)ฯ เต ปจฺจยพาหุลฺลาย ยุตฺตปฺปยุตฺตา โหนฺตีติ จีวราทิพาหุลฺลาย ปฏิปนฺนา นาม โหนฺติฯ สิกฺขาย อคารวภาวโต สิถิลํ อคาฬฺหํ คณฺหนฺตีติ สาถลิกาฯ สิถิลนฺติ จ ภาวนปุํสกนิทฺเทโสฯ สิถิลสทฺเทน สมานตฺถสฺส สถลสทฺทสฺส วเสน สาถลิกาติ ปทสิทฺธิ เวทิตพฺพาฯ อวคมนฏฺเฐนาติ อโธคมนฏฺเฐน, โอรมฺภาคิยภาเวนาติ อตฺโถฯ นิกฺขิตฺตธุราติ โอโรปิตธุรา อุชฺชิตุสฺสาหาฯ อุปธิวิเวโก นิพฺพานํฯ ทุวิธมฺปิ วีริยนฺติ กายิกํ เจตสิกญฺจ วีริยํฯ