ตํ วา ญายติ ปฏิวิชฺฌติ เอเตนาติ ญาโย, อริยมคฺโคติ อาห ‘‘มคฺคสฺส อธิคมนตฺถายา’’ติฯ อปจฺจยนิพฺพานสฺส สจฺฉิกรณตฺถายาติ ปจฺจยรหิตตฺตา อปจฺจยสฺส อสงฺขตสฺส ตณฺหาวานวิรหิตตฺตา นิพฺพานนฺติ ลทฺธนามสฺส อมตสฺส สจฺฉิกิริยาย, อตฺตปจฺจกฺขตายาติ วุตฺตํ โหติฯ ผุสิตฺวา ผุสิตฺวาติ ปตฺวา ปตฺวาฯ เสสเมตฺถ สุวิญฺเญยฺยเมวฯ

นิคณฺฐสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

5. นิเวสกสุตฺตวณฺณนา

[76] ปญฺจเม กิจฺจกรณีเยสุ สหภาวฏฺเฐน อมา โหนฺตีติ อมจฺจาฯ ‘‘อยํ อชฺฌตฺติโก’’ติ เอวํ ชานนฺติ, ญายนฺติ วาติ ญาตีฯ สสฺสุสสุรปกฺขิกาติ สสฺสุสสุรา จ ตปฺปกฺขิโก จ สสฺสุสสุรปกฺขิกาฯ โลหิเตน สมฺพทฺธาติ สาโลหิตาฯ ปิตุปกฺขิกา วา ญาตี, มาตุปกฺขิกา สาโลหิตาฯ มาตุปิตุปกฺขิกา วา ญาตี, สสฺสุสสุรปกฺขิกา สาโลหิตาฯ อเวจฺจ รตนสฺส คุเณ ยาถาวโต ญตฺวา ปสาโท อเวจฺจปฺปสาโทฯ โส ปน ยสฺมา มคฺเคนาคตตฺตา เกนจิ อกมฺปนีโย จ อปฺปธํสิโย จ โหติ, ตสฺมา เอวํ วุตฺตํ ‘‘อจลปฺปสาโท’’ติฯ ภาวญฺญถตฺตนฺติ สภาวสฺส อญฺญถตฺตํฯ

วีสติยา โกฏฺฐาเสสูติ เกสาทิมตฺถลุงฺคปริยนฺเตสุฯ ทฺวาทสสุ โกฏฺฐาเสสูติ ปิตฺตาทิมุตฺตปริยนฺเตสุฯ จตูสุ โกฏฺฐาเสสูติ ‘‘เยน จ สนฺตปฺปติ, เยน จ ชีรียติ, เยน จ ปริทยฺหติ, เยน จ อสิตปีตขายิตสายิตํ สมฺมา ปริณามํ คจฺฉตี’’ติ (ม. นิ. 1.304) เอวํ วุตฺเตสุ จตูสุ โกฏฺฐาเสสุฯ ฉสุ โกฏฺฐาเสสูติ ‘‘อุทฺธงฺคมา วาตา, อโธคมา วาตา, กุจฺฉิสยา วาตา, โกฏฺฐาสยา วาตา, องฺคมงฺคานุสาริโน วาตา, อสฺสาโส ปสฺสาโส’’ติ (ม. นิ. 2.305) เอวํ วุตฺเตสุ ฉสุ โกฏฺฐาเสสุฯ วิตฺถมฺภนํ เสสภูตตฺตยสนฺถมฺภิตตาปาทนํ, ‘‘อุปกีฬน’’นฺติ เอเกฯ เสสํ สุวิญฺเญยฺยเมวฯ

นิเวสกสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ