เมนู

เตนาห ‘‘มตฺถกจฺฉินฺนตาโล วิยา’’ติฯ อนุอภาวํ กตํ ปจฺฉโต ธมฺมปฺปวตฺติยา อภาวโตฯ เตนาห ‘‘ยถา’’ติอาทิฯ อปฺปวตฺติกตกาโล วิยาติ พีชานํ สพฺพโส อปฺปวตฺติยา กตกาโล วิยฯ ฉินฺนมูลกานนฺติ กิเลสมูลสฺส สพฺพโส ฉินฺนตฺตา ฉินฺนมูลกานํฯ กิเลสา หิ ขนฺธานํ มูลานิฯ

เวทนียนฺติ เวทิตพฺพํฯ อญฺญํ วตฺถุ นตฺถีติ อญฺญํ อธิฏฺฐานํ นตฺถิฯ สุคติสญฺญิตาปิ เหฏฺฐิมนฺเตน สงฺขารทุกฺขโต อนปคตตฺตา ทุคฺคติโย เอวาติ วุตฺตํ ‘‘สพฺพา ทุคฺคติโย’’ติ, เอวํ วา เอตฺถ อตฺโถ ทฏฺฐพฺโพฯ โลโภ เอตสฺส การณภูโต อตฺถีติ โลภํ, โลภนิมิตฺตํ กมฺมํฯ ตถา โทสนฺติ เอตฺถาปิฯ เตนาห ‘‘โลภโทสสีเสน โลภชญฺจ โทสชญฺจ กมฺมเมว นิทฺทิฏฺฐ’’นฺติฯ วฏฺฏวิวฏฺฏนฺติ วฏฺฏญฺจ วิวฏฺฏญฺจฯ

นิทานสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

5. หตฺถกสุตฺตวณฺณนา

[35] ปญฺจเม อาฬวิยนฺติ อาฬวิรฏฺเฐ, น อาฬวินคเรฯ เตนาห ‘‘อาฬวิยนฺติ อาฬวิรฏฺเฐ’’ติฯ อถาติ อวิจฺเฉทตฺเถ นิปาโตฯ ตตฺถ ภควโต นิสชฺชาย อวิจฺฉินฺนาย เอวาติ อตฺโถฯ เตนาห ‘‘เอว’’นฺติอาทิฯ หตฺถโต หตฺถํ คตตฺตาติ อาฬวกสฺส ยกฺขสฺส หตฺถโต สมฺมาสมฺพุทฺธสฺส หตฺถํ, ตโต ราชปุริสานํ หตฺถํ คตตฺตาฯ

มาฆสฺสาติ มาฆมาสสฺสฯ เอวํ ผคฺคุนสฺสาติ เอตฺถาปิฯ ขุรนฺตเรหิ กทฺทโม อุคฺคนฺตฺวา ติฏฺฐตีติ กทฺทโม ขุรนฺตเรหิ อุคฺคนฺตฺวา ติฏฺฐติฯ จตูหิ ทิสาหิ วายนฺโต วาโต เวรมฺโภติ วุจฺจติ เวรมฺภวาตสทิสตฺตาฯ

ปญฺจทฺวารกายนฺติ ปญฺจทฺวารานุสาเรน ปวตฺตํ วิญฺญาณกายํฯ โขภยมานาติ กิเลสโขภวเสน โขภยมานา จิตฺตํ สงฺโขภํ กโรนฺตาฯ เจตสิกาติ มโนทฺวาริกจิตฺตสนฺนิสฺสิตาฯ เตนาห ‘‘มโนทฺวารํ โขภยมานา’’ติฯ โส ราโคติ ตํสทิโส ราโคฯ ภวติ หิ ตํสทิเส ตพฺโพหาโร ยถา ‘‘สา เอว ติตฺติริกา, ตานิ เอว โอสธานี’’ติฯ ยาทิโส หิ เอกสฺส ปุคฺคลสฺส อุปฺปชฺชนกราโค, ตาทิโส เอว ตโต อญฺญสฺส ราคภาวสามญฺญโตฯ