โสณาเถรีวตฺถุ

[241] สตฺตเม สพฺเพปิ วิสุํ วิสุํ ฆราวาเส ปติฏฺฐาเปสีติ เอตฺถ สพฺเพปิ วิสุํ วิสุํ ฆราวาเส ปติฏฺฐาเปตฺวา ‘‘ปุตฺตาว มํ ปฏิชคฺคิสฺสนฺติ, กิํ เม วิสุํ กุฏุมฺเพนา’’ติ สพฺพํ สาปเตยฺยมฺปิ วิภชิตฺวา อทาสีติ เวทิตพฺพํฯ เตเนว หิ ตโต ปฏฺฐาย ‘‘อยํ อมฺหากํ กิํ กริสฺสตี’’ติ อตฺตโน สนฺติกํ อาคตํ ‘‘มาตา’’ติ สญฺญมฺปิ น กริํสุฯ ตถา หิ นํ กติปาหจฺจเยน เชฏฺฐปุตฺตสฺส ภริยา ‘‘อโห อมฺหากํ อยํ เชฏฺเฐปุตฺโต เมติ ทฺเว โกฏฺฐาเส ทตฺวา วิย อิมเมว เคหํ อาคจฺฉตี’’ติ อาหฯ เสสปุตฺตานํ ภริยาโยปิ เอวเมวํ วทิํสุฯ เชฏฺฐธีตรํ อาทิํ กตฺวา ตาสํ เคหํ คตกาเล ตาปิ นํ เอวเมว วทิํสุฯ สา อวมานปฺปตฺตา หุตฺวา ‘‘กิํ เม อิเมสํ สนฺติเก วุตฺเถน, ภิกฺขุนี หุตฺวา ชีวิสฺสามี’’ติ ภิกฺขุนีอุปสฺสยํ คนฺตฺวา ปพฺพชฺชํ ยาจิ, ตา นํ ปพฺพาเชสุํฯ อิมเมว วตฺถุํ ทสฺเสนฺโต ‘‘พหุปุตฺติกโสณา เตสํ อตฺตนิ อคารวภาวํ ญตฺวา ‘ฆราวาเสน กิํ กริสฺสามี’ติ นิกฺขมิตฺวา ปพฺพชี’’ติ อาหฯ

วิหารํ คจฺฉนฺติโยติ ภิกฺขุวิหารํ คจฺฉนฺติโยฯ ธมฺมมุตฺตมนฺติ นววิธโลกุตฺตรธมฺมํฯ โส หิ อุตฺตมธมฺโม นาม โย หิ ตํ น ปสฺสติ, ตสฺส วสฺสสตมฺปิ ชีวนโต ตํ ธมฺมํ ปสฺสนฺตสฺส ปฏิวิชฺฌนฺตสฺส เอกาหมฺปิ เอกกฺขณมฺปิ ชีวิตํ เสยฺโยฯ อาคนฺตุกชโนติ วิหารคตํ ภิกฺขุนีชนํ สนฺธาย วทติฯ อนุปธาเรตฺวาติ อสลฺลกฺเขตฺวาฯ

พกุลาเถรีวตฺถุ

[242] อฏฺฐมํ อุตฺตานตฺถเมวฯ

กุณฺฑลเกสาเถรีวตฺถุ

[243] นวเม จตุกฺเกติ วีถิจตุกฺเกฯ จตุนฺนํ สมาหาโร จตุกฺกํฯ จารกโตติ พนฺธนาคารโตฯ อุพฺพฏฺเฏตฺวาติ อุทฺธริตฺวาฯ

มุหุตฺตมปิ จินฺตเยติ มุหุตฺตํ ตงฺขณมฺปิ ฐานุปฺปตฺติกปญฺญาย ตงฺขณานุรูปํ อตฺถํ จินฺติตุํ สกฺกุเณยฺยฯ สหสฺสมปิ เจ คาถา, อนตฺถปทสํหิตาติ อยํ คาถา ทารุจีริยตฺเถรสฺส ภควตา ภาสิตา, อิธาปิ จ สาเยว คาถา ทสฺสิตาฯ เถริคาถาสํวณฺณนายํ อาจริยธมฺมปาลตฺเถเรนปิ กุณฺฑลเกสิตฺเถริยา วตฺถุมฺหิ อยเมว คาถา วุตฺตาฯ ธมฺมปทฏฺฐกถายํ ปน กุณฺฑลเกสิตฺเถริยา วตฺถุมฺหิ –

‘‘โย จ คาถาสตํ ภาเส, อนตฺถปทสํหิตา;

เอกํ ธมฺมปทํ เสยฺโย, ยํ สุตฺวา อุปสมฺมตี’’ติฯ (ธ. ป. อฏฺฐ. 1.102) –

อยํ คาถา อาคตาฯ ตํตํภาณกานํ กถามคฺคานุสาเรน ตตฺถ ตตฺถ ตถา วุตฺตนฺติ น อิธ อาจริยสฺส ปุพฺพาปรวิโรโธ สงฺกิตพฺโพฯ

ภทฺทากาปิลานีเถรี-ภทฺทากจฺจานาเถรีวตฺถุ

[244-245] ทสมํ เอกาทสมญฺจ อุตฺตานตฺถเมวฯ

กิสาโคตมีเถรีวตฺถุ

[246] ทฺวาทสเม ตีหิ ลูเขหีติ วตฺถลูขสุตฺตลูขรชนลูขสงฺขาเตหิ ตีหิ ลูเขหิฯ สิทฺธตฺถกนฺติ สาสปพีชํฯ

ตํ ปุตฺตปสุสมฺมตฺตนฺติ ตํ รูปพลาทิสมฺปนฺเน ปุตฺเต จ ปสู จ ลภิตฺวา ‘‘มม ปุตฺตา อภิรูปา พลสมฺปนฺนา ปณฺฑิตา สพฺพกิจฺจสมตฺถา, มม โคโณ อโรโค อภิรูโป มหาภารวโห, มม คาวี พหุขีรา’’ติ เอวํ ปุตฺเตหิ จ ปสูหิ จ สมฺมตฺตํ นรํฯ พฺยาสตฺตมนสนฺติ จกฺขุวิญฺเญยฺยาทีสุ อารมฺมเณสุ หิรญฺญสุวณฺณาทีสุ ปตฺตจีวราทีสุ วา ยํ ยํ ลทฺธํ โหติ, ตตฺถ ตตฺเถว ลคฺคนาย สตฺตมานสํฯ สุตฺตํ คามนฺติ นิทฺทํ อุปคตํ สตฺตกายํฯ มโหโฆวาติ ยถา เอวรูปํ คามํ คมฺภีรโต วิตฺถารโต จ มหนฺโต มหานทิโอโฆ อนฺตมโส สุนขมฺปิ อเสเสตฺวา สพฺพํ อาทาย คจฺฉติ, เอวํ วุตฺตปฺปการํ นรํ มจฺจุ อาทาย คจฺฉตีติ อตฺโถฯ อมตํ ปทนฺติ มรณรหิตํ โกฏฺฐาสํ, อมตํ มหานิพฺพานนฺติ อตฺโถฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานเมวฯ

สิงฺคาลกมาตาเถรีวตฺถุ

[247] เตรสมํ อุตฺตานตฺถเมวฯ

(ปญฺจมเอตทคฺควคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ)

เถริปาฬิสํวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

14. เอตทคฺควคฺโค

(14) 6. ฉฏฺฐเอตทคฺควคฺควณฺณนา