สาริปุตฺต-โมคฺคลฺลานตฺเถรวตฺถุ

[189-190] ทุติยตติเยสุ อิทฺธิมนฺตานนฺติ เอตฺถ มนฺต-สทฺโท อติสยตฺถวิสโยติ เถรสฺส อติสยิกอิทฺธิตํ ทสฺเสตุํ – ‘‘อิทฺธิยา สมฺปนฺนาน’’นฺติ วุตฺตํฯ สห ปํสูหิ กีฬิํสูติ สหปํสุกีฬิตาฯ อิธโลกตฺตภาวเมวาติ ทิฏฺฐธมฺมิกอตฺตภาวเมวฯ โสฬส ปญฺญา ปฏิวิชฺฌิตฺวา ฐิโตติ มชฺฌิมนิกาเย อนุปทสุตฺตนฺตเทสนาย ‘‘มหาปญฺโญ, ภิกฺขเว, สาริปุตฺโต, ปุถุปญฺโญ, ภิกฺขเว, สาริปุตฺโต, หาสปญฺโญ, ภิกฺขเว, สาริปุตฺโต, ชวนปญฺโญ, ภิกฺขเว, สาริปุตฺโต, ติกฺขปญฺโญ, ภิกฺขเว, สาริปุตฺโต, นิพฺเพธิกปญฺโญ, ภิกฺขเว, สาริปุตฺโต’’ติ (ม. นิ. 3.93) เอวมาคตา มหาปญฺญาทิกา ฉ, ตสฺมิํเยว สุตฺเต อาคตา นวานุปุพฺพวิหารสมาปตฺติปญฺญา, อรหตฺตมคฺคปญฺญาติ อิมา โสฬสวิธา ปญฺญา ปฏิวิชฺฌิตฺวา สจฺฉิกตฺวา ฐิโตฯ

ปญฺหสากจฺฉนฺติ ปญฺหสฺส ปุจฺฉนวเสน วิสฺสชฺชนวเสน จ สากจฺฉํ กโรติฯ อตฺถิเกหิ อุปญฺญาตํ มคฺคนฺติ เอตํ อนุพนฺธนสฺส การณวจนํฯ อิทญฺหิ วุตฺตํ โหติ – ยํนูนาหํ อิมํ ภิกฺขุํ ปิฏฺฐิโต ปิฏฺฐิโต อนุพนฺเธยฺยํฯ กสฺมา? ยสฺมา อิทํ ปิฏฺฐิโต ปิฏฺฐิโต อนุพนฺธนํ นาม อตฺถิเกหิ อุปญฺญาตํ มคฺคํ, ญาโต เจว อุปคโต จ มคฺโคติ อตฺโถฯ อถ วา อตฺถิเกหิ อมฺเหหิ มรเณ สติ อมเตนปิ ภวิตพฺพนฺติ เอวํ เกวลํ อตฺถีติ อุปญฺญาตํ, อนุมานญาเณน อุปคนฺตฺวา ญาตํ นิพฺพานํ นาม อตฺถิ, ตํ มคฺคนฺโต ปริเยสนฺโตติ เอวมฺเปตฺถ อตฺโถ ทฏฺฐพฺโพฯ

เนสํ ปริสายาติ ทฺวินฺนํ อคฺคสาวกานํ ปริวารภูตปริสายฯ ทฺเว อคฺคสาวเกติ สาริปุตฺตโมคฺคลฺลาเน ทฺเว มหานุภาเว สาวเกฯ ฐานนฺตเรติ อคฺคสาวกตฺตสญฺญิเต ฐานนฺตเร ฐเปสิฯ กสฺมา ปเนตฺถ ‘‘อคฺคสาวเก’’ติ อวตฺวา ‘‘มหาสาวเก’’ติ วุตฺตํฯ ยทิ อญฺเญปิ มหาเถรา อภิญฺญาตาทิคุณวิเสสโยเคน ‘‘มหาสาวกา’’ติ วตฺตพฺพตํ ลภนฺติ, อิเมเยว ปน สาวเกสุ อนญฺญสาธารณภูตา วิเสสโต ‘‘มหาสาวกา’’ติ วตฺตพฺพาติ ทสฺสนตฺถํ ‘‘ทฺเวปิ มหาสาวเก’’ติ วุตฺตํฯ