เมนู

อภินีหฏํ นามาติ เอตฺถปิ อยเมว นโยฯ อรหตฺตมคฺคํ ปฏิวิชฺฌนฺโตปิ ธมฺมจกฺกํ อุปฺปาเทติเยว นาม ตทตฺถํ ญาณํ ปริปาเจตีติ กตฺวาฯ อรหตฺตผลกฺขเณ ธมฺมจกฺกํ อุปฺปาทิตํ นาม ตสฺมิํ ขเณ ธมฺมจกฺกสฺส อุปฺปาทนาย กาตพฺพกิจฺจสฺส กสฺสจิ อภาวาฯ ปฏิเวธญาณญฺหิ อิธ ‘‘ธมฺมจกฺก’’นฺติ อธิปฺเปตํฯ อิทานิ เทสนาญาณวเสน ธมฺมจกฺกํ ทสฺเสตุํ – ‘‘กทา ปวตฺเตติ นามา’’ติอาทิมาหฯ น เกวลํ เถรสฺเสว, อถ โข สพฺเพสมฺปิ สาสนิกานํ ธมฺมกถา ภควโต ธมฺมเทสนา จตุนฺนํ อริยสจฺจานํ จตุนฺนญฺจ เอกตฺตาทินยานํ อวิราธนโตติ ทสฺเสตุํ – ‘‘โย หิ โกจิ ภิกฺขุ วา’’ติอาทิ อารทฺธํฯ เสสํ สุวิญฺเญยฺยเมวฯ

เอกปุคฺคลวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

14. เอตทคฺควคฺโค

(14) 1. ปฐมเอตทคฺควคฺโค

เอตทคฺคปทวณฺณนา

[188] เอตทคฺเคสุ ปฐมวคฺคสฺส ปฐเม อาทิมฺหิ ทิสฺสตีติ เอตฺถ อคฺคสทฺโทติ อาเนตฺวา โยเชตพฺพํฯ อชฺชตคฺเคติ อชฺชทิวสํ อาทิํ กตฺวาติ อตฺโถฯ องฺคุลคฺเคนาติ องฺคุลิโกฏิยาฯ อมฺพิลคฺคนฺติ อมฺพิลโกฏฺฐาโสฯ โกฏิภูตาติ ปรมโกฏิภูตา ตสฺมิํ ฐาเน ตาทิสานํ อญฺเญสํ อภาวโตฯ ตโต เอว เสฏฺฐภูตาติปิ อคฺคาฯ เอตทคฺคสนฺนิกฺเขโปติ เอตทคฺเค ฐปนํ อฏฺฐุปฺปตฺติอาทีหิ จตูหิปิ การเณหิฯ มหาปญฺญตาย เถเรน เอตทคฺคฏฺฐานสฺส ลทฺธภาวํ วิตฺถารโต ทสฺเสตุํ – ‘‘กถ’’นฺติอาทิมาหฯ ทฺเว ปทนฺตรานีติ กณฺฑมฺพมูเล ยุคนฺธรปพฺพเตติ ทฺวีสุ ฐาเนสุ ทฺเว ปทานิ ทสฺเสตฺวาฯ มุณฺฑปีฐกนฺติ ยํ สตฺตงฺคํ ปญฺจงฺคํ วา น โหติ, เกวลํ มุณฺฑกปีฐํ, ตํ สนฺธาเยตํ วุตฺตํฯ อวตฺถริตฺวา นิสีทีติ พุทฺธานุภาเวน อชฺโฌตฺถริตฺวา นิสีทิฯ เตนาห – ‘‘เอวํ นิสีทนฺโต’’ติอาทิฯ กายสกฺขิํ กตฺวาติ นามกาเยน เทสนาย สมฺปฏิจฺฉนวเสน สกฺขิภูตํ กตฺวาฯ กุสลา ธมฺมา อกุสลา ธมฺมา อพฺยากตา ธมฺมาติ อิติ-สทฺโท อาทฺยตฺโถ, เตน สพฺพํ อภิธมฺมเทสนํ สงฺคณฺหาติฯ

ปาฏิหาริยฏฺฐาเนติ ยมกปาฏิหาริยสฺส กตฏฺฐาเนฯ ปสฺสถาติ เตสํ พหุภาวํ สนฺธาย วุตฺตํฯ อสฺสาติ มนุสฺสสมูหสฺส เอกภาวํฯ