รูปกาเย หิ ภิชฺชนฺเต ภิชฺชนฺเตวฯ โส ภิชฺเชยฺยาติ โส มหนฺตตโร ขนฺโธ ภิชฺเชยฺยฯ

ทกฺขิณทิสํ คโตติ ทกฺขิณทิสามุเข ปวตฺโตฯ มหาขนฺโธ วิยาติ มหนฺโต สารวนฺโต สาขาขนฺโธ วิยฯ สาขขนฺธา หิ ทิสาภิมุขปวตฺตาการา, มูลขนฺโธ ปน อุทฺธมุคฺคโตฯ โสฬสนฺนํ ปญฺหานนฺติ โสฬสนฺนํ อปราปริยปวตฺตนิยานํ อตฺถานํฯ ญาตุํ อิจฺฉิโต หิ อตฺโถ ปญฺโหฯ

4-5. อุกฺกเจลสุตฺตาทิวณฺณนา

[380-381] อมาวสุโปสเถติ อมาวสิอุโปสเถ, กาลปกฺขอุโปสเถติ อตฺโถฯ ปุริมนเยเนวาติ อนนฺตรสุตฺเต วุตฺตนเยเนวฯ

6. อุตฺติยสุตฺตวณฺณนา

[382] มจฺจุเธยฺยสฺสาติ มจฺจุโน ปวตฺติฏฺฐานสฺสฯ

8. พฺรหฺมสุตฺตวณฺณนา

[384] ตสฺมิํ กาเลติ ปฐมาภิสมฺโพธิยํฯ ภิกฺขุเยว นตฺถิ ธมฺมจกฺกสฺส อปฺปวตฺติตตฺตา, ภิกฺขุเยว ภิกฺขุลกฺขณโยคโตฯ เอกโก มคฺโค, น ทฺเวธาปถภูโตติ เอกมคฺโค, ตํ เอกมคฺคํฯ ชาติยา ขโย วฏฺฏทุกฺขสฺส อนฺตภูโตติ ชาติกฺขยนฺโต, นิพฺพานํ, ตํ ทิฏฺฐตฺตา ชาติกฺขยนฺตทสฺสีติ เอวเมตฺถ อตฺโถ ทฏฺฐพฺโพฯ

9. เสทกสุตฺตวณฺณนา

[385] อยํ ตสฺส ลทฺธีติ อยํ อิทานิ วุจฺจมานา ตสฺส อาจริยสฺส ลทฺธิฯ ตโต อนาเมนฺโตติ เยน วํโส นมติ, เตน กายํ อนาเมนฺโตฯ ตถา นมนฺโต หิ ปติตฺวา จุณฺณวิจุณฺณํ โหติฯ ตนฺติ กายํ, ตํ วํสํ วาฯ อากฑฺเฒนฺโต วิยาติ นมิตฏฺฐานโต ปรภาเคน อากฑฺเฒนฺโต วิยฯ เอกโตภาคิยํ กตฺวาติ ยถาวุตฺตํ สติํ สูปฏฺฐิตํ กตฺวา โอนตํ วิย กตฺวาฯ ตถา กรณํ ปน ตถา วาตูปตฺถมฺภคาหาปเนนาติ อาห – ‘‘วาตูปตฺถมฺภํ คาหาเปตฺวา’’ติฯ ตญฺจ สติยา ตทตฺถํ อุปฏฺฐาเนนาติ วุตฺตํ ‘‘สติํ สูปฏฺฐิตํ กตฺวา’’ติฯ นิจฺจโลว นิสีทนฺโต อนฺเตวาสี อาจริยํ รกฺขติ, เอตฺตกํ อาจริยสฺส ลทฺธิวเสน วุตฺตํฯ ‘‘อาจริโย วํสํ สุคฺคหิตํ คณฺหนฺโต’’ติอาทิ สพฺพํ เหฏฺฐา วุตฺตนยเมวฯ

‘‘อตฺตานเมว รกฺขตี’’ติ อิทํ อตฺตโน รกฺขณํ ปธานํ กตฺวา วุตฺตํ, น อนฺเตวาสิกนฺติ อวธารณผลํฯ อตฺตรกฺขาย ปเนตฺถ สิชฺฌมานาย อนฺเตวาสิกรกฺขาปิ สิทฺธา เอว โหตีติฯ ทุติยปกฺเขปิ เอเสว นโยฯ โส ตตฺถ ญาโยติ ยา อตฺตโน เอว รกฺขา, สา อตฺถโต ปรรกฺขาปิ โหตีติ อยเมตฺถ ญาโย ยุตฺตปฺปโยโคฯ อนุวฑฺฒิยาติ ยถาวฑฺฒิตสฺส อนุอนุวฑฺฒิยาฯ เอเตน ปฏิลทฺธสมฺปยุตฺตปโมทนากาโร ทสฺสิโตติ อาห – ‘‘สปุพฺพภาคาย มุทิตายาติ อตฺโถ’’ติฯ อาเสวนายาติอาทีนิ ปทานิ อนุทยตาปริโยสานานิ (ยสฺมา สติปฏฺฐานํ เสวนฺตสฺส สิทฺธํ อตฺตโน จ ปรสฺส จ รกฺขณํ ปกาเสนฺติ, ตสฺมา) – ‘‘อตฺตานํ, ภิกฺขเว, รกฺขิสฺสามีติ สติปฏฺฐานํ เสวิตพฺพ’’นฺติอาทิ วุตฺตํฯ