วิมุตฺตีติ อคฺคมคฺคสมาธิ อธิปฺเปโต ฯ เตสํ ผลํ อญฺญาติ อาห – ‘‘วิชฺชาวิมุตฺติผเลน อรหตฺตํ กถิต’’นฺติฯ ยาถาวโต ชานนโต ปจฺจกฺขโต ทสฺสนโต จ ญาณทสฺสนนฺติ อิธ ผลนิพฺพานปจฺจเวกฺขณา อธิปฺเปตาติ อาห – ‘‘ญาณทสฺสเนน ปจฺจเวกฺขณา กถิตา’’ติฯ เสเสหีติ ราค-วิราค-สํโยชนปฺปหาน-อนุสยสมุคฺฆาต-อทฺธานปริญฺญา- อาสวกฺขย-วิชฺชา-วิมุตฺติ-ผลสจฺฉิกิริยา-ญาณทสฺสน-อนุปาทาปรินิพฺพานปเทหิฯ
อญฺญติตฺถิยเปยฺยาลวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
6. สูริยเปยฺยาลวคฺควณฺณนา
[49-62] ยถา อรุณุคฺคํ สูริยุคฺคมนสฺส เอกนฺติกํ ปุพฺพนิมิตฺตํ, เอวํ กลฺยาณมิตฺตตา อริยมคฺคปาตุภาวสฺสาติ สทิสูปมา อรุณุคฺคํ กลฺยาณมิตฺตตายฯ กลฺยาณมิตฺโตติ เจตฺถ อริโย, อริยมคฺโค วา ทฏฺฐพฺโพ สูริยปาตุภาโว วิย เตน วิธูปนียนฺธการวิธมนโตฯ กุสลกตฺตุกมฺยตาฉนฺโท ฉนฺทสมฺปทา อิตรฉนฺทโต สมฺปนฺนตฺตาฯ การาปกอปฺปมาทสฺสาติ สจฺจปฏิเวธสฺส การาปกสฺสฯ เอวํ สพฺพตฺเถว สมฺปทาสทฺทา วิเสสาธิคมเหตุตาย เวทิตพฺพาฯ อญฺเญนปิ อากาเรนาติ ‘‘วิเวกนิสฺสิต’’นฺติอาทิอาการโต อญฺเญน ‘‘ราควินยปริโยสาน’’นฺติอาทินา อากาเรนฯ
สูริยเปยฺยาลวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
7. เอกธมฺมเปยฺยาลวคฺคาทิวณฺณนา
[63-138] ตถา ตถา วุตฺเต พุชฺฌนกานํ อชฺฌาสยวเสน กถิโต, ตสฺมา ‘‘วุตฺโต เอว อตฺโถ, กสฺมา ปุน วุตฺโต’’ติ น โจเทตพฺพํฯ
เอกธมฺมเปยฺยาลวคฺคาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
8. อปฺปมาทเปยฺยาลวคฺโค
1. ตถาคตสุตฺตวณฺณนา
[139] การาปกอปฺปมาโท นาม ‘‘อิเม อกุสลา ธมฺมา ปหาตพฺพา, อิเม กุสลา ธมฺมา อุปฺปาเทตพฺพา’’ติ วุตฺตวชฺเชตพฺพวชฺชนสมฺปาเทตพฺพสมฺปาทนวเสน ปวตฺโต อปฺปมาโทฯ เอสาติ อปฺปมาโทฯ โลกิโยวฯ น โลกุตฺตโรฯ อยนฺติ เอสาติ จ อปฺปมาทเมว วทติฯ เตสนฺติ จตุภูมกธมฺมานํฯ ปฏิลาภกฏฺเฐนาติ ปฏิลาภาปนฏฺเฐนฯ
ตถาคตสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
2. ปทสุตฺตวณฺณนา
[140] ชงฺคลานนฺติ ชงฺคลวาสีนํฯ ชงฺคล-สทฺโท เจตฺถ ถทฺธภาวสามญฺเญน ปถวีปริยาโย, น อนุปฏฺฐานวิทูรเทสวาจีฯ เตนาห – ‘‘ปถวีตลวาสีน’’นฺติฯ ปทานํ วุจฺจมานตฺตา ‘‘สปาทกปาณาน’’นฺติ วิเสเสตฺวา วุตฺตํฯ สโมธานนฺติ อนฺโตคธภาวํฯ เตนาห – ‘‘โอธานํ อุปกฺเขป’’นฺติ, อุปเนตฺวา ปกฺขิปิตพฺพนฺติ อตฺโถฯ
ปทสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
3-10. กูฏสุตฺตาทิวณฺณนา
[141-148] วสฺสิกาย ปุปฺผํ วสฺสิกํ ยถา ‘‘อามลกิยา ผลํ อามลก’’นฺติฯ มหาตลสฺมินฺติ อุปริปาสาเทฯ ‘‘ยานิ กานิจี’’ติ ปเทหิ อิตรานิ สมานาธิกรณานิ ภวิตุํ ยุตฺตานีติ ‘‘ปจฺจตฺเต สามิวจน’’นฺติ วตฺวา ตถา วิภตฺติวิปริณาโม กโตฯ ‘‘ตนฺตาวุตาน’’นฺติ ปทํ นิทฺธารเณ สามิวจนนฺติ ตตฺถ ‘‘วตฺถานี’’ติ วจนเสเสน อตฺถํ ทสฺเสตุํ ‘‘อถ วา’’ติอาทิ วุตฺตํฯ
กูฏสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
อปฺปมาทวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ
9. พลกรณียวคฺโค
