เมนู

8. ทุติยฉิคฺคฬยุคสุตฺตวณฺณนา

[1118] อธิจฺจุปฺปตฺติกนฺติ ยทิจฺฉาวเสน อุปฺปชฺชนกํฯ ฉิคฺคเฬนาติ ฉิคฺคฬปเทเสนฯ ฉิคฺคฬุปรีติ เหฏฺฐิมยุคสฺส ฉิคฺคฬปเทสสฺส อุปริฯ อารุฬฺหสฺส ฉิคฺคเฬนาติ อุภินฺนมฺปิ ฉิทฺเทนฯ คีวปฺปเวสนํ วิยาติ จตุนฺนํ ยุคานํ ฉิทฺทปเทเสเนว อุปรูปริ ฐิตานํ ฉิทฺทนฺตเรน กาณกจฺฉปสฺส คีวปฺปเวสนํ อธิจฺจตรสมฺภวํฯ ตโตปิ อธิจฺจตรสมฺภโว มนุสฺสตฺตลาโภ, ตโต อธิจฺจตมสมฺภโว อริยมคฺคปฏิลาโภติ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘จตุสจฺจปฏิเวโธ อติวิย อธิจฺจตรสมฺภโว’’ติฯ

ปปาตวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. อภิสมยวคฺควณฺณนา

[1121] อภิสมยสํยุตฺเต วิตฺถาริโตว, ตสฺมา ตตฺถ วุตฺตนเยเนว ตสฺส อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ

7. ปฐมอามกธญฺญเปยฺยาลวคฺโค

3. ปญฺญาสุตฺตวณฺณนา

[1133] โลกิยมฺปิ วิสุทฺธตฺเถน ‘‘อริย’’นฺติ วตฺตพฺพตํ ลภตีติ ‘‘โลกิยโลกุตฺตเรนา’’ติ วุตฺตํฯ

4. สุราเมรยสุตฺตวณฺณนา

[1134] ปิฏฺฐสุราติ ปิฏฺเฐน กาตพฺพสุรา, ตถา โอทนสุรา ปูวสุรา, มชฺชรสาทิภูเต กิณฺเณ ปกฺขิปิตฺวา กตฺตพฺพา สุรา กิณฺณปกฺขิตฺตสุราฯ สมฺภารสํยุตฺตาติ มูลเภสชฺชสมฺภาเรหิ สํยุตฺตาฯ ปุปฺผาสโวติ นาฬิเกรปุปฺผาทิโต อสฺสวนกอาสโวฯ มุทฺทิกผลาทิโต อสฺสวนกอาสโว ผลาสโวฯ อิตีติอาทิอตฺโถฯ เตน มธฺวาสวคุฬาสวสมฺภารสํยุตฺเต สงฺคณฺหาติฯ สุราสววินิมุตฺตนฺติ ยถาวุตฺตสุราสววินิมุตฺตํฯ

10. ปจายิกสุตฺตวณฺณนา

[1140] นีจวุตฺติโนติ กุเล เชฏฺฐานํ มหาปิตุจูฬปิตุเชฏฺฐภาติกาทีนํ อภิวาทนปจฺจุฏฺฐานอญฺชลิกมฺมสามีจิกมฺมาทิวเสน นีจวุตฺติโนฯ

8. ทุติยอามกธญฺญเปยฺยาลวคฺโค

8. พีชคามสุตฺตวณฺณนา

[1148] ‘‘มูลพีช’’นฺติอาทีสุ มูลเมว พีชนฺติ มูลพีชํ, มูลพีชํ เอตสฺสาติปิ มูลพีชํฯ ตตฺถ ปุริเมน พีชคาโม วุตฺโต ‘‘พีชานํ สมูโห’’ติ กตฺวา, ทุติเยน ภูตคาโมฯ ทุวิโธเปโส สามญฺญนิทฺเทเสน, ‘‘มูลพีชญฺจ มูลพีชญฺจ มูลพีช’’นฺติ เอกเสสนเยน วา พีชตฺโถ เวทิตพฺโพฯ เอส นโย เสเสสุปิฯ ผฬุพีชนฺติ ปพฺพพีชํฯ พาหิรปจฺจยนฺตรสมวาเย สทิสผลุปฺปตฺติยา วิเสสการณภาวโต วิรุหนสมตฺเถ สารผเล นิรุฬฺโห พีช-สทฺโทฯ ตทตฺถสิทฺธิยา มูลาทีสุปิ เกสุจิ ปวตฺตตีติ ตโต นิวตฺตนตฺถํ เอเกน พีช-สทฺเทน วิเสเสตฺวา วุตฺตํ ‘‘พีชพีช’’นฺติ ‘‘รูปรูปํ, ทุกฺขทุกฺข’’นฺติ (สํ. นิ. 4.327) จ ยถาฯ นีลติณรุกฺขาทิกสฺสาติ อลฺลติณสฺส เจว อลฺลรุกฺขาทิกสฺส จฯ อาทิ-สทฺเทน โอสธิคจฺฉลตาทีนํ คหณํฯ

9. วิกาลโภชนสุตฺตวณฺณนา

[1149] อรุณุคฺคมนโต ปฏฺฐาย ยาว มชฺฌนฺหิโก, อยํ พุทฺธาทิอริยานํ อาจิณฺณสมาจิณฺโณ โภชนสฺส กาโล, ตทญฺโญ วิกาโลติ อาห – ‘‘วิกาลโภชนาติ กาลาติกฺกนฺตโภชนา’’ติฯ

10. คนฺธวิเลปนสุตฺตวณฺณนา

[1150] ยํ กิญฺจิ ปุปฺผนฺติ คนฺถิมํ อคนฺถิมํ วา ยํ กิญฺจิ ปุปฺผชาตํ, ตถา ปิสิตาทิเภทํ ยํ กิญฺจิ คนฺธชาตํฯ

9. ตติยอามกธญฺญเปยฺยาลวคฺโค