เมนู

2-3. ปปาตสุตฺตาทิวณฺณนา

[1112-3] มริยาทปาสาโณติ คิชฺฌกูฏปพฺพตสฺส มริยาทปาการสทิโส มหนฺโต ปาสาโณฯ อนิฏฺฐรูปนฺติ เอตฺถ รูป-สทฺโท สภาวตฺโถ ‘‘ปิยรูเป สาตรูเป’’ติอาทีสุ (ม. นิ. 1.408-409) วิยาติ อาห – ‘‘อนิฏฺฐสภาว’’นฺติฯ

5. วาลสุตฺตวณฺณนา

[1115] อุปาสนนฺติ อาจริยอุปาสนํ, อาจริยํ อนฺเตวาสินา วา ทิวเส ทิวเส สิกฺขนวเสน อุปาสิตพฺพโต อุปาสนนฺติ ลทฺธนามํ กณฺฑขิปนสิปฺปํฯ กณฺฑํ อติกฺกมนฺเตติ สรํ ขิปนฺเตฯ โปงฺขานุโปงฺขนฺติ โปงฺขสทฺทตฺถํ ปากฏํ กตฺวา ทสฺเสตุํ ‘‘เอกํ กณฺฑํ ขิปิตฺวา’’ติอาทิ วุตฺตํฯ อปรํ อนุโปงฺขนฺติ เอตฺถ อปรนฺติ ตติยกณฺฑํฯ อนุโปงฺขํ นาม อิทนฺติ ทสฺเสตุํ ‘‘อนุโปงฺขํ นาม ทุติยสฺส โปงฺข’’นฺติ วุตฺตํฯ ตญฺหิ ตติเยน สเรน วิชฺฌียติฯ ปุน อปรํ ตสฺส โปงฺขนฺติ อิทํ ปน อปราปรํ อวิรชฺฌนํ ทสฺเสตุํ วุตฺตํฯ ทุรภิสมฺภวตรนฺติ อภิภวิตุํ อสกฺกุเณยฺยตรํฯ วาลนฺติ เกสํฯ สตฺตธา ภินฺทิตฺวาติ สตฺตกฺขตฺตุํ วิผาเลตฺวาฯ ตสฺส เอกํ เภทนฺติ ตสฺส เกสสฺส เอกํ อํสุสงฺขาตํ เภทํ คเหตฺวาฯ วาติงฺคณมชฺเฌ พนฺธิตฺวาติ วาติงฺคณผลสฺส มชฺฌฏฺฐาเน พนฺธิตฺวาฯ อปรํ เภทนฺติ อปรํ เกสสฺส อํสุสงฺขาตํ เภทํฯ อคฺคโกฏิยํ พนฺธิตฺวาติ ยถา ตสฺส วาลเภทสฺส อูกามตฺตํ ลิขามตฺตํ วา กณฺฑสฺส อคฺคโกฏิํ อธิกํ หุตฺวา ติฏฺฐติ, เอวํ พนฺธิตฺวาฯ อุสภมตฺเตติ วีสติยฏฺฐิมตฺเต ฐาเน ฐิโตฯ กณฺฑพทฺธาย โกฏิยาติ กณฺฑพทฺธาย วาลสฺส โกฏิยา วาติงฺคณพนฺธนวาลสฺส โกฏิํ ปฏิวิชฺเฌยฺยฯ

8. ทุติยฉิคฺคฬยุคสุตฺตวณฺณนา

[1118] อธิจฺจุปฺปตฺติกนฺติ ยทิจฺฉาวเสน อุปฺปชฺชนกํฯ ฉิคฺคเฬนาติ ฉิคฺคฬปเทเสนฯ ฉิคฺคฬุปรีติ เหฏฺฐิมยุคสฺส ฉิคฺคฬปเทสสฺส อุปริฯ อารุฬฺหสฺส ฉิคฺคเฬนาติ อุภินฺนมฺปิ ฉิทฺเทนฯ คีวปฺปเวสนํ วิยาติ จตุนฺนํ ยุคานํ ฉิทฺทปเทเสเนว อุปรูปริ ฐิตานํ ฉิทฺทนฺตเรน กาณกจฺฉปสฺส คีวปฺปเวสนํ อธิจฺจตรสมฺภวํฯ ตโตปิ อธิจฺจตรสมฺภโว มนุสฺสตฺตลาโภ, ตโต อธิจฺจตมสมฺภโว อริยมคฺคปฏิลาโภติ ทสฺเสนฺโต อาห ‘‘จตุสจฺจปฏิเวโธ อติวิย อธิจฺจตรสมฺภโว’’ติฯ

ปปาตวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. อภิสมยวคฺควณฺณนา

[1121] อภิสมยสํยุตฺเต วิตฺถาริโตว, ตสฺมา ตตฺถ วุตฺตนเยเนว ตสฺส อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ

7. ปฐมอามกธญฺญเปยฺยาลวคฺโค

3. ปญฺญาสุตฺตวณฺณนา

[1133] โลกิยมฺปิ วิสุทฺธตฺเถน ‘‘อริย’’นฺติ วตฺตพฺพตํ ลภตีติ ‘‘โลกิยโลกุตฺตเรนา’’ติ วุตฺตํฯ

4. สุราเมรยสุตฺตวณฺณนา

[1134] ปิฏฺฐสุราติ ปิฏฺเฐน กาตพฺพสุรา, ตถา โอทนสุรา ปูวสุรา, มชฺชรสาทิภูเต กิณฺเณ ปกฺขิปิตฺวา กตฺตพฺพา สุรา กิณฺณปกฺขิตฺตสุราฯ สมฺภารสํยุตฺตาติ มูลเภสชฺชสมฺภาเรหิ สํยุตฺตาฯ ปุปฺผาสโวติ นาฬิเกรปุปฺผาทิโต อสฺสวนกอาสโวฯ มุทฺทิกผลาทิโต อสฺสวนกอาสโว ผลาสโวฯ อิตีติอาทิอตฺโถฯ เตน มธฺวาสวคุฬาสวสมฺภารสํยุตฺเต สงฺคณฺหาติฯ สุราสววินิมุตฺตนฺติ ยถาวุตฺตสุราสววินิมุตฺตํฯ

10. ปจายิกสุตฺตวณฺณนา

[1140] นีจวุตฺติโนติ กุเล เชฏฺฐานํ มหาปิตุจูฬปิตุเชฏฺฐภาติกาทีนํ อภิวาทนปจฺจุฏฺฐานอญฺชลิกมฺมสามีจิกมฺมาทิวเสน นีจวุตฺติโนฯ

8. ทุติยอามกธญฺญเปยฺยาลวคฺโค