2. อโยคุฬสุตฺตวณฺณนา

[834] อิมินา จตุมหาภูตมเยนาติ อิมินา สพฺพโลกปจฺจกฺเขน จตูหิ มหาภูเตหิ นิพฺพตฺเตน จตุมหาภูตมเยนฯ มโนมโย ปน นิมฺมิตกาโย ภควโต รุจิวเสน ปเรสํ ปจฺจกฺโข โหติฯ โอมาตีติ อวมาติฯ อว-ปุพฺโพ หิ มา-สทฺโท สตฺติอตฺโถปิ โหตีติ ‘‘ปโหติ สกฺโกตี’’ติ อตฺโถ วุตฺโตฯ อสมฺภินฺนปทนฺติ อสาธารณปทํ อญฺญตฺถ อนาคตตฺตาฯ กายสฺส จิตฺเต สโมทหนํ อาโรปนํ ตนฺนิสฺสิตตากรณญฺจ อตฺถโต จิตฺตคติยา ปวตฺตนเมวาติ อาห ‘‘จิตฺตคติยา เปเสตี’’ติฯ

ตตฺถ จิตฺตคติคมนํ นาม จิตฺตวเสน กายสฺส ปริณามเนน ‘‘อยํ กาโย อิมํ จิตฺตํ วิย โหตู’’ติ กายสฺส จิตฺเตน สมานคติกตาฐปนํฯ กถํ ปน กาโย ทนฺธปวตฺติโก ลหุปวตฺตินา จิตฺเตน สมานคติโก โหตีติ? น สพฺพถา สมานคติโกฯ ยเถว หิ กายวเสน จิตฺตปริณามเน จิตฺตํ สพฺพถา กาเยน สมานคติกํ น โหติฯ น หิ กทาจิ ตํ สภาวสิทฺเธน อตฺตโน ขเณน อวตฺติตฺวา ทนฺธวุตฺติกสฺส รูปธมฺมสฺส วเสน ปวตฺติตุํ สกฺโกติ, ‘‘อิทํ จิตฺตํ อยํ กาโย วิย โหตู’’ติ ปน อธิฏฺฐาเนน ทนฺธคติกสฺส กายสฺส อนุวตฺตนโต ยาว อิจฺฉิตฏฺฐานปฺปตฺติ, ตาว กายคติอนุโลเมเนว หุตฺวา สนฺตานวเสน ปวตฺตมานํ จิตฺตํ กายคติยา ปริณามิตํ นาม โหติฯ เอวํ ‘‘อยํ กาโย อิทํ จิตฺตํ วิย โหตู’’ติ อธิฏฺฐาเนน ปเคว สุขลหุสญฺญาย สมฺปาทิตตฺตา อภาวิติทฺธิปาทานํ วิย ทนฺธํ อวตฺติตฺวา ยถา ลหุกํ กติปยจิตฺตวาเรเนว อิจฺฉิตฏฺฐานปฺปตฺติ โหติ, เอวํ ปวตฺตมาโน กาโย จิตฺตคติยา ปริณามิโต นาม โหติ, น เอกจิตฺตกฺขเณเนว อิจฺฉิตฏฺฐานปฺปตฺติยา, เอวญฺจ กตฺวา พาหาสมิญฺชนปสารณูปมาปิ อุปจาเรน วินา สุฏฺฐุตรํ ยุตฺตา โหตีติฯ อญฺญถา ธมฺมตาวิโลมตา สิยา, นาปิ ธมฺมานํ ลกฺขณญฺญถตฺตํ อิทฺธิพเลน กาตุํ สกฺกา, ภาวญฺญถตฺตเมว ปน กาตุํ สกฺกาติฯ

3-10. ภิกฺขุสุตฺตาทิวณฺณนา

[835-842] ‘‘ทฺวินฺนํ ผลาน’’นฺติ อาคตสุตฺตํ สนฺธาย ‘‘ทฺเว ผลานิ อาทิํ กตฺวา’’ติ วุตฺตํฯ เสสํ สุวิญฺเญยฺยเมวฯ

อโยคุฬวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

อิทฺธิปาทสํยุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

8. อนุรุทฺธสํยุตฺตํ

1. รโหคตวคฺโค

1-2. ปฐมรโหคตสุตฺตาทิวณฺณนา

[899-900] ฉตฺติํสาย ฐาเนสูติ อชฺฌตฺตํ กาเย สมุทยธมฺมานุปสฺสี, วโย, สมุทยวโย, พหิทฺธา สมุทโย, วโย, สมุทยวโย, อชฺฌตฺตพหิทฺธา สมุทโย, วโย, สมุทยวยธมฺมานุปสฺสีติ นว อนุปสฺสนา, ตถา เวทนาย จิตฺเต ธมฺเมสูติ เอวํ ฉตฺติํสาย ฐาเนสุฯ ทุติเย ทฺวาทสสุ ฐาเนสูติ กาเย อชฺฌตฺตํ พหิทฺธา อชฺฌตฺตพหิทฺธา, เวทนาย จิตฺเต ธมฺเมสูติ เอวํ ทฺวาทสสุ ฐาเนสุฯ

3. สุตนุสุตฺตวณฺณนา

[901] อิมาย ปาฬิยาติ อิมาย หีนตฺติกปาฬิยาฯ อิเม ธมฺมา หีนา ลามกฏฺเฐนฯ อิเม ธมฺมา มชฺฌิมา หีนปณีตานํ มชฺเฌ ภวาติฯ อุตฺตมฏฺเฐน อตฺตปฺปกฏฺเฐน ปธานภาวํ นีตาติ ปณีตาฯ

4-7. ปฐมกณฺฑกีสุตฺตาทิวณฺณนา

[902-905] กณฺฑกา เอติสฺสา อตฺถีติ กณฺฑกี, กรมนฺทคจฺโฉฯ โอสธิภาวาเปกฺขาย อิตฺถิลิงฺคนิทฺเทโส, ตพฺพหุลตาย ตํ วนํ ‘‘กณฺฑกีวน’’นฺเตว ปญฺญายิตฺถฯ สหสฺสโลกนฺติ สหสฺสจกฺกวาฬโลกํฯ ทสจกฺกวาฬสหสฺสํ เอกาวชฺชนสฺส อาปาถํ อาคจฺฉติ ตถา อาโลกวฑฺฒนสฺส กตตฺตาฯ

9. อมฺพปาลิวนสุตฺตวณฺณนา

[907] อรหตฺตภาวทีปกนฺติ อรหตฺตสฺส อตฺถิภาวทีปกํฯ ‘‘อรหตฺตภาวทีปิก’’นฺติ วา ปาโฐฯ

รโหคตวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. ทุติยวคฺควณฺณนา