8. สูกรขตสุตฺตวณฺณนา

[528] ตํ สนฺธายาติ ตํ สูกรขตเลณํ สนฺธายฯ เอตํ ‘‘สูกรขตาย’’นฺติ วจนํ วุตฺตํฯ ภาวนปุํสกนฺติ ภาวโชตกํ นปุํสกวจนํ ยถา ‘‘วิสมํ วาตา วายนฺติ, เอกมนฺตํ นิสีที’’ติฯ กิจฺจปฏิปตฺติ เตสํ สํกาสนฏฺเฐน สปติโส, สปติโส เอว สปฺปติสฺโส, สเชฏฺฐโกติ อาห ‘‘สปฺปติสฺโสติ สเชฏฺฐโก’’ติฯ

สูกรขตวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. โพธิปกฺขิยวคฺควณฺณนา

[531-650] สตฺตานํ ผลานํ เหตุภูตานิ ‘‘อิเมสํ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจนฺนํ อินฺทฺริยานํ ภาวิตตฺตา’’ติอาทินา วุตฺตานิ, ปญฺจินฺทฺริยานิเยว ผลูปจาเรน ‘‘สตฺต ผลานี’’ติ วุตฺตานิฯ ตานิ จ ปุพฺพภาคานิ ‘‘อิเมสํ, ภิกฺขเว, ปญฺจนฺนํ อินฺทฺริยานํ ภาวิตตฺตา…เป.… สตฺตานิสํสา ปาฏิกงฺขา’’ติ วจนโตฯ เตสนฺติ สตฺตานํ ผลานํฯ ‘‘ทฺวินฺนํ ผลานํ อญฺญตรํ ผล’’นฺติ เอวํ อตีตสุตฺเต วุตฺตานิ เหฏฺฐา ทฺเว ผลานิ นามาติ วทนฺติฯ เยหิ ปน อินฺทฺริเยหิ อญฺญตฺร ปน อนฺตราปรินิพฺพายิํ เสสานิ ผลานิ โหนฺติ, ตานิ จตฺตาริ สปุพฺพภาคานิ โลกุตฺตรานีติ วุตฺตํ สิยาฯ

อินฺทฺริยสํยุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

5. สมฺมปฺปธานสํยุตฺตวณฺณนา

[651-704] สมฺมปฺปธานสํยุตฺเต ปุพฺพภาควิปสฺสนาว กถิตา ‘‘อกุสลานํ ธมฺมานํ ปหานายา’’ติอาทิวจนโตฯ

สมฺมปฺปธานสํยุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. พลสํยุตฺตวณฺณนา

[705-812] พลสํยุตฺเต พลานิ มิสฺสกาเนว กถิตานิ ‘‘วิเวกนิสฺสิต’’นฺติ วจนโตฯ

พลสํยุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. อิทฺธิปาทสํยุตฺตํ

1. จาปาลวคฺโค

1. อปารสุตฺตวณฺณนา

[813] ฉนฺทํ นิสฺสาย ปวตฺโต สมาธีติ กตฺตุกมฺยตาฉนฺทํ อธิปติํ กตฺวา ปฏิลทฺธสมาธิ ฉนฺธสมาธิฯ ปธานสงฺขาราติ จตุกิจฺจสาธกสฺส สมฺมปฺปธานวีริยสฺเสตํ อธิวจนํฯ เตหีติ ฉนฺทสมาธิปธานสงฺขาเรหิฯ อิทฺธิยา ปาทนฺติ นิปฺผตฺติปริยาเยน อิชฺฌนฏฺเฐน, อิชฺฌนฺติ เอตาย สทฺธา อิทฺธา วุทฺธา อุกฺกํสคตา โหนฺตีติ อิมินา วา ปริยาเยน ‘‘อิทฺธี’’ติ สงฺขาตานํ อุปจารชฺฌานาทิกุสลจิตฺตสมฺปยุตฺตานํ ฉนฺทสมาธิปธานสงฺขารานํ อธิฏฺฐานฏฺเฐน ปาทภูตํ, เสสจิตฺตเจตสิกราสินฺติ อตฺโถฯ สา เอว จ ยถาวุตฺตอิทฺธิ ยสฺมา เหฏฺฐิมา เหฏฺฐิมา อุปริมาย อุปริมาย ปาทภูตา, ตสฺมา วุตฺตํ ‘‘อิทฺธิภูตํ วา ปาทนฺติ อิทฺธิปาท’’นฺติฯ เสเสสูติ วีริยสมาธิอาทีสุฯ ตตฺถ หิ วีริยํ จิตฺตํ วีมํสํ อธิปติํ กตฺวา ปฏิลทฺธสมาธิ วีมํสาสมาธีติ อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ อิธาติ อิมสฺมิํ อิทฺธิปาทสํยุตฺเตฯ เอกปริจฺเฉโทว อตฺถนิทฺเทโสฯ

5. อิทฺธิปเทสสุตฺตวณฺณนา

[817] อิทฺธิปเทสนฺติ อิทฺธิยา เอกเทสํฯ โก ปน โสติ อาห – ‘‘ตโย จ มคฺเค ตีณิ จ ผลานี’’ติฯ

6. สมตฺตสุตฺตวณฺณนา

[818] สมตฺตนฺติ สามญฺญสฺส สมํ อตฺตนํ อิชฺฌนํ สมตฺตํ ปริปุณฺณํฯ วิวฏฺฏปาทกา เอว อิทฺธิปาทา กถิตา ‘‘อปารา ปารํ คมนาย สํวตฺตนฺตี’’ติอาทิวจนโตฯ