เมนู

10. อาปณสุตฺตวณฺณนา

[520] อุปริ สห วิปสฺสนาย ตโย มคฺคาติ วิปสฺสนาย สห โสตาปตฺติผลโต อุปริ ตโย มคฺคาฯ มคฺคาธิคเมน อิทานิ ปจฺจกฺขภูตตฺตา ‘‘อิเม โข เต ธมฺมา’’ติ วุตฺตาฯ ตตฺถ ยํ อคฺคภูตํ, ตสฺส วเสน ทสฺเสตุํ ‘‘อรหตฺตผลินฺทฺริยํ นามา’’ติ วุตฺตํ อินฺทฺริยภาวสามญฺเญน เอกชฺฌํ กตฺวาฯ อติวิชฺฌิตฺวา ปสฺสามีติ สจฺฉิกตฺวา ยาถาวโต ปสฺสามิฯ จตูหิ อินฺทฺริเยหีติ วีริยินฺทฺริยาทีหิ จตูหิ อินฺทฺริเยหิฯ สา วิปสฺสนามคฺคผลสหคตา สิยาติ มิสฺสกา วุตฺตาฯ

ชราวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. สูกรขตวคฺโค

1. สาลสุตฺตวณฺณนา

[521] สูรภาเวนาติ อติสูรภาเวนฯ พุชฺฌนตฺถายาติ สจฺจปฏิเวธายฯ

2. มลฺลิกสุตฺตวณฺณนา

[522] จตฺตาริ อินฺทฺริยานีติ ปญฺญินฺทฺริยํ ฐเปตฺวา เสสานิ จตฺตาริฯ ‘‘อริยญาณํ โลกุตฺตร’’นฺติ วุตฺตํ มคฺคญาณํ กตฺวาฯ อริย-สทฺโท ปน ยถา ตถา วิสุทฺเธปิ โหตีติ ตาทิสํ สนฺธาย วุตฺตํ ‘‘ตมฺปิ ปนา’’ติอาทิฯ ยถา หิ จตฺตารินฺทฺริยานิ มิสฺสกานิ, เอวํ ปญฺญินฺทฺริยมฺปิ มิสฺสกนฺติ วุจฺจมาเน น โกจิ วิโรโธติ อธิปฺปาเยนาห ‘‘ตมฺปิ ปน…เป.… วฏฺฏตี’’ติฯ

3. เสขสุตฺตวณฺณนา

[523] น สกฺโกติ อินฺทฺริยานํ อปริปกฺกตฺตาฯ อตฺถีติ ปชานาติ นยคฺคาเหน, น ปจฺจกฺขโตฯ น หิ อริยาปิ อนธิคตํ มคฺคผลํ ปจฺจเวกฺขิตุํ สกฺโกนฺติฯ

6. ปติฏฺฐิตสุตฺตวณฺณนา

[526] สาสเวสูติ จตุราสววินิมุตฺเตสุ เสสธมฺเมสุ อารมฺมเณสุฯ เตสุปิ อุปฺปชฺชนกอนตฺถโต จิตฺตํ รกฺขติ นาม

8. สูกรขตสุตฺตวณฺณนา

[528] ตํ สนฺธายาติ ตํ สูกรขตเลณํ สนฺธายฯ เอตํ ‘‘สูกรขตาย’’นฺติ วจนํ วุตฺตํฯ ภาวนปุํสกนฺติ ภาวโชตกํ นปุํสกวจนํ ยถา ‘‘วิสมํ วาตา วายนฺติ, เอกมนฺตํ นิสีที’’ติฯ กิจฺจปฏิปตฺติ เตสํ สํกาสนฏฺเฐน สปติโส, สปติโส เอว สปฺปติสฺโส, สเชฏฺฐโกติ อาห ‘‘สปฺปติสฺโสติ สเชฏฺฐโก’’ติฯ

สูกรขตวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. โพธิปกฺขิยวคฺควณฺณนา

[531-650] สตฺตานํ ผลานํ เหตุภูตานิ ‘‘อิเมสํ โข, ภิกฺขเว, ปญฺจนฺนํ อินฺทฺริยานํ ภาวิตตฺตา’’ติอาทินา วุตฺตานิ, ปญฺจินฺทฺริยานิเยว ผลูปจาเรน ‘‘สตฺต ผลานี’’ติ วุตฺตานิฯ ตานิ จ ปุพฺพภาคานิ ‘‘อิเมสํ, ภิกฺขเว, ปญฺจนฺนํ อินฺทฺริยานํ ภาวิตตฺตา…เป.… สตฺตานิสํสา ปาฏิกงฺขา’’ติ วจนโตฯ เตสนฺติ สตฺตานํ ผลานํฯ ‘‘ทฺวินฺนํ ผลานํ อญฺญตรํ ผล’’นฺติ เอวํ อตีตสุตฺเต วุตฺตานิ เหฏฺฐา ทฺเว ผลานิ นามาติ วทนฺติฯ เยหิ ปน อินฺทฺริเยหิ อญฺญตฺร ปน อนฺตราปรินิพฺพายิํ เสสานิ ผลานิ โหนฺติ, ตานิ จตฺตาริ สปุพฺพภาคานิ โลกุตฺตรานีติ วุตฺตํ สิยาฯ

อินฺทฺริยสํยุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

5. สมฺมปฺปธานสํยุตฺตวณฺณนา

[651-704] สมฺมปฺปธานสํยุตฺเต ปุพฺพภาควิปสฺสนาว กถิตา ‘‘อกุสลานํ ธมฺมานํ ปหานายา’’ติอาทิวจนโตฯ

สมฺมปฺปธานสํยุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. พลสํยุตฺตวณฺณนา

[705-812] พลสํยุตฺเต พลานิ มิสฺสกาเนว กถิตานิ ‘‘วิเวกนิสฺสิต’’นฺติ วจนโตฯ

พลสํยุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. อิทฺธิปาทสํยุตฺตํ

1. จาปาลวคฺโค