ตถา อรหนฺโต, ตโย อนฺตราปรินิพฺพายิโน เอโก อุปหจฺจปรินิพฺพายี เอโก อุทฺธํโสโต อกนิฏฺฐคามีติ ปญฺจ, เต อสงฺขารสสงฺขารปรินิพฺพายิเภเทน ทสาติ อวิหาทีสุ จตูสุปิ จตฺตาลีส, อกนิฏฺเฐ ปน อุทฺธํโสโต นตฺถีติ อฏฺฐจตฺตาลีส อนาคามิโนฯ วิปสฺสนา กถิตา สมฺมสนจารสฺส กถิตตฺตาฯ

5-10. สุทฺธกสุตฺตาทิวณฺณนา

[495-500] ยถา จกฺขุสฺส สหชาตตทินฺทฺริยนิสฺสิตธมฺเมสุ อธิปเตยฺยํ อนุวตฺตนียตฺตา, เอวํ ตํทฺวาริกธมฺเมสุปิ อธิปเตยฺยํ เตหิ อนุวตฺตนียตฺตาติ วุตฺตํ – ‘‘อธิปเตยฺยสงฺขาเตน อินฺทฏฺเฐนา’’ติฯ เอส นโย เสสินฺทฺริยาทีสุปิฯ จตุสจฺจวเสน กถิตานิ สภาวาทิวิภาวนสฺส กถิตตฺตาฯ

ฉฬินฺทฺริยวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. สุขินฺทฺริยวคฺโค

1-5. สุทฺธิกสุตฺตาทิวณฺณนา

[501-505] ยถา จกฺขุ ทสฺสเน อธิปเตยฺยฏฺเฐน จกฺขุนฺทฺริยํ, เอวํ สุขเวทนา สุขเน อธิปเตยฺยฏฺเฐน สุขินฺทฺริยํฯ เอส นโย เสเสสุปิฯ เสสํ เตภูมกนฺติ เสสํ ภูมิตฺตยวเสน เตภูมกํฯ

6. ปฐมวิภงฺคสุตฺตวณฺณนา

[506] กายิกนฺติ อยมสฺส นิสฺสยวเสน นิทฺเทโสติ อาห – ‘‘กายปสาทวตฺถุก’’นฺติฯ สรูปนิทฺเทโส สุขํ สุขินฺทฺริยสฺส สรูปนฺติฯ สาทนียฏฺเฐน ธมฺมปทานิ อตฺตนิ อสฺสาทยตีติ สาตํ, มธุรํฯ เวทยิตนฺติ เวทิยนํ, อนุภวนนฺติ อตฺโถฯ อญฺญธมฺมวิสิฏฺโฐติ ผสฺสาทีหิ อญฺเญหิ ธมฺเมหิ วิสทิโสฯ กายิกนฺติ ปสาทกายสนฺนิสฺสิตํฯ เจตสิกนฺติ เจโตสนฺนิสฺสิตํ, เตน วุตฺตํ ‘‘เอตฺถ ปนา’’ติอาทิฯ กายปสาท…เป.… นตฺถิ, ตสฺมา ‘‘จตฺตาโร ปสาทกาเย วตฺถุํ กตฺวา’’ติ วุตฺตํฯ