8. ปฏิปนฺนสุตฺตวณฺณนา

[488] ตนฺติ มคฺคผลวเสน นิสฺสกฺกํฯ ปาฬิยํ วุตฺตเมว ‘‘อรหตฺตผลสจฺฉิกิริยาย ปฏิปนฺโน โหตี’’ติอาทินาฯ อฏฺฐหีติ จตูหิ ผเลหิ จตูหิ จ มคฺเคหีติ อฏฺฐหิฯ พหิภูโต น อนฺโตภาโวฯ โลกุตฺตราเนว อินฺทฺริยานิ กถิตานิ มคฺคผลจิตฺตุปฺปาทปริยาปนฺนตฺตาฯ

9-10. สมฺปนฺนสุตฺตาทิวณฺณนา

[489-490] อินฺทฺริยสมฺปนฺโนติ เอตฺถ สมฺปนฺนสทฺโท ปริปูริอตฺโถติ อาห ‘‘ปริปุณฺณินฺทฺริโย’’ติฯ มิสฺสกานิ อินฺทฺริยานิ กถิตานิ สามญฺญโตว เทสิตตฺตาฯ

มุทุตรวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. ฉฬินฺทฺริยวคฺโค

2. ชีวิตินฺทฺริยสุตฺตวณฺณนา

[492] อิตฺถิภาเวติ อิตฺถิตายฯ อินฺทฏฺฐํ กโรติ ตถาสตฺตชนสามญฺญการณภาวโตฯ อิตฺถิยา เอว อินฺทฺริยํ อิตฺถินฺทฺริยํฯ เอส นโย ปุริสินฺทฺริเยฯ ชีวิเตติ สหชาตธมฺมานํ ชีวเน ปาลเน ปวตฺตเนฯ วฏฺฏินฺทฺริยานีติ วฏฺฏเหตุภูตานิ อินฺทฺริยานิฯ อิเมสุ หิ อุปาทินฺนอินฺทฺริเยสุ สติ วฏฺฏํ วตฺตติ ปญฺญายติฯ

3. อญฺญินฺทฺริยสุตฺตวณฺณนา

[493] อชานิตปุพฺพํ ธมฺมนฺติ จตุสจฺจธมฺมมาห, ตถา เตสํเยว ญาตธมฺมานนฺติฯ อยํ ปเนตฺถ อตฺโถ – อาชานาตีติ อญฺญา, ปฐมมคฺเคน ญาตมนติกฺกมิตฺวา ชานาตีติ อตฺโถฯ โสตาปนฺนาทีนํ ฉอริยานํ เอตํ นามํฯ อญฺญสฺส อินฺทฺริยานิ อญฺญินฺทฺริยานิฯ อญฺญาตาวีสูติ อาชานิตวนฺเตสุฯ ยสฺมา อคฺคผลธมฺเมสุ ญาณกิจฺจํ สาติสยํ, ตสฺมา ตํ กิจฺจํ เสสธมฺเมสุปิ สมาโรเปตฺวา วุตฺตํ ‘‘อญฺญาตาวีสุ อรหตฺตผลธมฺเมสู’’ติฯ ตตฺถ ตตฺถ เตสุ เตสุ มคฺคผเลสุฯ เตน เตนากาเรนาติ อนญฺญาตชานนาทิอากาเรนฯ