ผรณอปฺปมาณตายาติ ผรณวเสน อปฺปมาณโคจรตายฯ นิพฺพานมฺปิ อปฺปมาณเมว ปมาณโคจรานํ กิเลสานํ อารมฺมณภาวสฺสปิ อนาคมนโตฯ ขลนฺติ ขเล ปสาริตสาลิสีสาทิภณฺฑํฯ กิญฺเจหีติ มทฺทสฺสุฯ เตนาห ‘‘มทฺทนฏฺโฐ’’ติฯ อารมฺมณภูตํ, ปลิพุทฺธกํ วา นตฺถิ เอตสฺส กิญฺจนนฺติ อกิญฺจนํ, อกิญฺจนเมว อากิญฺจญฺญํฯ

รูปนิมิตฺตสฺสาติ กสิณรูปนิมิตฺตสฺสฯ น คหิตาติ สรูปโต น คหิตา, อตฺถโต ปน คหิตา เอวฯ เตนาห – ‘‘สา สุญฺญา ราเคนาติอาทิวจนโต สพฺพตฺถ อนุปวิตฺถาวา’’ติฯ

นานาติ สทฺทวเสนฯ เอกตฺถาติ อารมฺมณวเสน อารมฺมณภาเวน เอกสภาวาฯ เตนาห ‘‘อปฺปมาณํ…เป.… เอกตฺถา’’ติฯ อารมฺมณวเสนาติ อารมฺมณสฺส วเสนฯ จตฺตาโร หิ มคฺคา, จตฺตาริ ผลานิ อารมฺมณวเสน นิพฺพานปวิฏฺฐตาย เอกตฺถา เอการมฺมณาฯ อญฺญสฺมิํ ปน ฐาเนติ อิทํ วิสุํ วิสุํ คเหตฺวา วุตฺตํ อปฺปมาณาทิ ปริยายวุตฺตํ, นิพฺพานํ อารพฺภ ปวตฺตนโตฯ ตสฺมา ‘‘อญฺญสฺมิ’’นฺติ อิทํ เตน เตน ปริยาเยน ตตฺถ ตตฺถ อาคตภาวํ สนฺธาย วุตฺตํฯ

โคทตฺตสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

8. นิคณฺฐนาฏปุตฺตสุตฺตวณฺณนา

[350] อาคตาคโมติ วาจุคฺคตปริยตฺติธมฺโมฯ วิญฺญาตสาสโนติ ปฏิวิทฺธสตฺถุสาสโนฯ เตนาห ‘‘อนาคามี’’ติอาทิฯ นคฺคโภคฺคนฺติ อวสนภาเวน นคฺคํ, กุฏิลชฺฌาสยตาย โภคฺคํ, ตโต เอว นิสฺสิริกํฯ นคฺคตาย หิ โส รูเปน นิสฺสิริโก, โภคฺคตาย จิตฺเตนฯ ภควโต สทฺธายาติ ภควติ สทฺธายฯ ตสฺมิํ สทฺทหนา โอกปฺปนา ตสฺส สทฺธาติปิ วตฺตพฺพตํ ลภติฯ คจฺฉามีติ อาคจฺฉามิ, พุชฺฌามีติ อตฺโถฯ เอตํ นิคณฺเฐน ปุจฺฉิตมตฺถมาหฯ

กายํ อุนฺนาเมตฺวาติ กายํ อพฺภุนฺนาเมตฺวาฯ กุจฺฉิํ นีหริตฺวาติ ปิฏฺฐิยา นินฺนมเนน กุจฺฉิํ ปุรโต นีหริตฺวาฯ