7. จิตฺตสํยุตฺตํ

1. สํโยชนสุตฺตวณฺณนา

[343] โภคคามนฺติ โภคุปฺปตฺติคามํฯ ปวตฺตตีติ อปฺปฏิหตํ หุตฺวา ปวตฺตติ ปฏิสมฺภิทปฺปตฺติยาฯ

สํโยชนสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. ปฐมอิสิทตฺตสุตฺตวณฺณนา

[344] อวิสารทตฺตาติ ปญฺหํ พฺยากาตุํ เวยฺยตฺติยาภาเวน อสมตฺถตฺตาฯ อุปาสโก เถเรสุ พฺยากาตุํ อสกฺโกนฺเตสุ สยํ พฺยากาตุกาโม ปุจฺฉติ, น วิเหสาธิปฺปาโยฯ ปฐมวจเนน อพฺยากโรนฺเต ทิสฺวาว ปุนปฺปุนํ ปุจฺฉิตํ วิเหโส วิย โหตีติ กตฺวา วุตฺตํ ‘‘วิเหเสตี’’ติฯ

ปฐมอิสิทตฺตสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. ทุติยอิสิทตฺตสุตฺตวณฺณนา

[345] อวนฺติยาติ อวนฺติรฏฺเฐ, ตํ ปน มชฺฌิมปเทสโต ทกฺขิณทิสายํฯ เตนาห ‘‘ทกฺขิณาปเถ’’ติฯ อธิปฺปาเยนาติ ตสฺส วจนสฺส อนุโมทนาธิปฺปาเยน วทติ, น ปน ตโต กิญฺจิ คเหตุกามตาธิปฺปาเยนฯ

ทุติยอิสิทตฺตสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. มหกปาฏิหาริยสุตฺตวณฺณนา

[346] เตสํ อนุชานนฺโตติ เตสํ ทาสกมฺมกรานํ เสสเก ยถารุจิ วิจารณํ อนุชานนฺโตฯ กุธิตนฺติ พลวตา สูริยสนฺตาเปน สงฺกุถิตํ ฯ เตนาห ‘‘เหฏฺฐา’’ติอาทิฯ อติติขิณนฺติ อติวิย ติกฺขธาตุกํฯ อสมฺภินฺนปทนฺติ อญฺญตฺถ อนาคตตฺตา ติปิฏเก อโวมิสฺสกปทํ, อิเธว อาคตปทนฺติ อตฺโถฯ ปฏิลียมาเนนาติ ปฏิกํเสน วิเสสเนน วิลียมาเนน กาเยนฯ

เอตฺถ จาติ เอตสฺมิํ อธิฏฺฐานิทฺธิกรเณฯ อพฺภมณฺฑปํ กตฺวาติ สมนฺตโต ฉาทนวเสน มณฺฑปํ วิย เมฆปฏลํ อุปฺปาเทตฺวาฯ เทโวติ เมโฆฯ เอกเมกํ ผุสิตกํ ผุสายตุ ชาลวินทฺธํ วิย วสฺสตุฯ เอวํ วุตฺตปฺปกาเรน นานาปริกมฺมํ นานาธิฏฺฐานํ เอกโต ปริกมฺมํ เอกโต อธิฏฺฐานนฺติ จตุกฺกเมตฺถ สมฺภวตีติ ทสฺเสติ ‘‘เอตฺถ จา’’ติอาทินาฯ ยถา ตถาติ ยถาวุตฺเตสุ จตูสุ ปกาเรสุ เยน วา เตน วา ปกาเรน กโรนฺตสฺสฯ กตปริกมฺมสฺสาติ ‘‘เอวํ วา เอวํ วา โหตู’’ติ ปวตฺติตปริกมฺมจิตฺตสฺสฯ ‘‘ปริกมฺมานนฺตเรนาติ อธิฏฺฐานจิตฺตุปฺปาทนตฺถํ สมาปนฺนปาทกชฺฌานโต วุฏฺฐาย อธิฏฺฐานจิตฺตสฺส เอกาวชฺชนวีถิยํ ปวตฺตปริกมฺมํ สนฺธาย วุตฺต’’นฺติ วทนฺติฯ

มหกปาฏิหาริยสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

5. ปฐมกามภูสุตฺตวณฺณนา

[347] เอลํ วุจฺจติ โทโส, ตํ เอตสฺส นตฺถีติ เนลํ, ตํ องฺคํ เอตสฺสาติ เนลงฺโค, สุวิสุทฺธสีลคุโณฯ เตนาห ‘‘เนลงฺคนฺติ โข, ภนฺเต, สีลานเมตํ อธิวจน’’นฺติฯ อฏฺฐกถายํ ปน โทสาภาวเมว ทสฺเสตุํ ‘‘เนลงฺโคติ นิทฺโทโส’’ติ วุตฺตํฯ เอตํ ภิกฺขุํ อาคจฺฉนฺตนฺติ มหากปฺปินตฺเถรํ สนฺธาย วุตฺตํฯ อตฺตโน ทิฏฺเฐน กเถสีติ อตฺตโน สพฺพญฺญุตญฺญาเณน ปจฺจกฺขโต อุปลกฺขิเตน อตฺเถน กเถสิฯ อยํ ปน นยคฺคาเหนาติ อยํ ปน คหปติ อสุตฺวา เกวลํ นยคฺคาเหน อาหฯ

ปฐมกามภูสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ