เมนู

ยสฺมา ภควา จตุตฺถชฺฌานุเปกฺขาเวทนํ วตฺวา – ‘‘อตฺถานนฺท, เอตสฺมา สุขา อญฺญํ สุข’’นฺติอาทิํ วทนฺโต ถปติโน วาทํ อุปตฺถมฺเภติ นามฯ เตน หิ อุเปกฺขาเวทนา ‘‘สุข’’นฺเตว วุตฺตา สนฺตสภาวตฺตาฯ อภิกฺกนฺตตรนฺติ อติวิย กนฺตตรํ มโนรมตรํฯ เตนาห ‘‘สุนฺทรตร’’นฺติฯ ปณีตตรนฺติ ปธานภาวํ นีตตาย อุฬารตรํฯ เตนาห ‘‘อตปฺปกตร’’นฺติฯ สุขนฺติ วุตฺตา ปฏิปกฺขสฺส สุฏฺฐุ ขาทเนน, สุกรํ โอกาสทานมสฺสาติ วาฯ นิโรโธ สุขํ นาม สพฺพโส อุทยพฺพยาภาวโตฯ เตนาห ‘‘นิทฺทุกฺขภาวสงฺขาเตน สุขฏฺเฐนา’’ติฯ

สุขสฺมิํเยวาติ สุขมิจฺเจว ปญฺญเปติฯ นิโรธสมาปตฺติํ สีสํ กตฺวาติ นิโรธสมาปตฺติเทสนาย สีสํ อุตฺตมํ กตฺวาฯ เทสนาย อุทฺเทสาธิมุตฺเต อุฏฺฐาเปตฺวา วิตฺถาริตตฺตา ‘‘เนยฺยปุคฺคลสฺส วเสนา’’ติ วุตฺตํฯ ทสมํ อนนฺตรสุตฺเต วุตฺตนยตฺตา อุตฺตานตฺถเมว

ปญฺจกงฺคสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

รโหคตวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. อฏฺฐสตปริยายวคฺโค

1. สีวกสุตฺตวณฺณนา

[269] จูฬา ปน อสฺส มหตี อตฺถิ สวิเสสา, ตสฺมา ‘‘โมฬิยสีวโก’’ติ วุจฺจติฯ ฉนฺนปริพฺพาชโกติ กมฺพลาทินา โกปีนปฏิจฺฉาทกปริพฺพาชโกฯ ปิตฺตปจฺจยานีติ ปิตฺตเหตุกานิ ‘‘ติสฺโส เวทนา’’ติ วตฺวา ตาสํ สมฺภวํ ทสฺเสตุํ ‘‘กถ’’นฺติอาทิ วุตฺตํฯ กุสลเวทนา อุปฺปชฺชติ ปิตฺตปจฺจยาฯ ปิตฺตเภสชฺชํ กริสฺสามีติ เภสชฺชสมฺภรณตฺถญฺเจว ตทตฺถํ อามิสกิญฺชกฺขสมฺภรณตฺถญฺจ ปาณํ หนตีติ โยชนาฯ มชฺฌตฺโต เภสชฺชกรเณ อุทาสีโนฯ

ตสฺมาติ ยสฺมา ปิตฺตาทิปจฺจยเหตุกนฺติ อตฺตโน จ โลกสฺส จ ปจฺจกฺขํ อติธาวนฺติ เย สมณา วา พฺราหฺมณา วา, ตสฺมา เตสํ มิจฺฉาฯ ปิตฺตาทีนํ ติณฺณมฺปิ สโมธานสนฺนิปาเต ชาตานิ สนฺนิปาติกานิ