9-10. ปฐมหตฺถปาโทปมสุตฺตาทิวณฺณนา

[236-237] นวมํ ‘‘ปญฺญายตี’’ติ วุจฺจมาเน พุชฺฌนกานํ อชฺฌาสยวเสน วุตฺตนฺติ อาห – ‘‘ทสเม น โหตีติ วุจฺจมาเน’’ติอาทิฯ เอตฺตกเมว หิ ทฺวินฺนํ สุตฺตานํ วิเสโสติฯ

ปฐมหตฺถปาโทปมสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

สมุทฺทวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

19. อาสีวิสวคฺโค

1. อาสีวิโสปมสุตฺตวณฺณนา

[238] เย ภิกฺขู ตทา ภควนฺตํ ปริวาเรตฺวา นิสินฺนา, เตสุ เกจิ เอกวิหาริโน, เกจิ อตฺตทุติยา, เกจิ อตฺตตติยา, เกจิ อตฺตจตุตฺถา, เกจิ อตฺตปญฺจมา หุตฺวา อรญฺญายตเนสุ วิหรนฺตีติ วุตฺตํ – ‘‘เอกจาริก…เป.… ปญฺจจาริเก’’ติฯ สมานชฺฌาสยตา สภาควุตฺติโนฯ กมฺมฏฺฐานานุยุญฺชนสฺส การเกฯ ตโต เอว ตตฺถ ยุตฺตปยุตฺเตฯ ปุคฺคลชฺฌาสเยน การณภูเตนฯ ปจฺจยภูตนฺติ อปสฺสยภูตํฯ ‘‘เสยฺยถาปิ, ภิกฺขเว’’ติ อารภิตฺวา ยาว ‘‘ติณฺโณ ปารงฺคโต ถเล ติฏฺฐติ พฺราหฺมโณ’’ติ อยํ มาติกานิกฺเขโปฯ เตสํ มาติกาย วิตฺถารภาชนํฯ วาสนา ภวิสฺสตีติ วาสนาวหํ ภวิสฺสติฯ สิเนรุํ อุกฺขิปนฺโต วิยาติอาทิ อิมิสฺสา เทสนาย อนญฺญสาธารณตาย สุทุกฺกรภาวทสฺสนํฯ

มญฺจฏฺเฐสุ มญฺจสมญฺญา วิย มุขฏฺฐํ วิสํ ‘‘มุข’’นฺติ อธิปฺเปตํฯ สุกฺขกฏฺฐสทิสภาวาปาทนโต ‘‘กฏฺฐ’’นฺติ วุจฺจตีติ กฏฺฐํ มุขํ เอตสฺสาติ กฏฺฐมุโข, ทํสนาทินา กฏฺฐสทิสภาวกโร สปฺโปฯ อถ วา กฏฺฐสทิสภาวาปาทนโต กฏฺฐํ วิสํ วา มุเข เอตสฺสาติ กฏฺฐมุโขฯ อิมินา นเยน เสสปเทสุปิ อตฺโถ เวทิตพฺโพฯ อิเม จตฺตาโรติ อิเม วิสกิจฺจเภเทน จตฺตาโรฯ อิทานิ ตํ เนสํ วิสกิจฺจเภทํ ทสฺเสตุํ ‘‘เตสู’’ติอาทิ วุตฺตํฯ อยสูลสมปฺปิตํ วิยาติ อพฺภนฺตเร อยสูลํ อนุปฺปเวสิตํ วิยฯ