1. กมฺมนิโรธสุตฺตวณฺณนา

[146] สมฺปติ วิชฺชมานสฺส จกฺขุสฺส ตํนิพฺพตฺตสฺส กมฺมสฺส จ อธิปฺเปตตฺตา ‘‘น จกฺขุ ปุราณํ, กมฺมเมว ปุราณ’’นฺติ วตฺวา ยถา ตสฺส จกฺขุสฺส ปุราณปริยาโย วุตฺโต, ตํ ทสฺเสนฺโต อาห – ‘‘กมฺมโต ปนา’’ติอาทิฯ ปจฺจยนาเมนาติ ปุริมชาติสํสิทฺธตฺตา ‘‘ปุราณ’’นฺติ วตฺตพฺพสฺส ปจฺจยภูตสฺส กมฺมสฺส นาเมนฯ เอวํ วุตฺตนฺติ ‘‘ปุราณกมฺม’’นฺติ เอวํ วุตฺตํฯ ปจฺจเยหิ อภิสมาคนฺตฺวา กตนฺติ ตณฺหาวิชฺชาทิปจฺจเยหิ อภิมุขภาเวน สมาคนฺตฺวา สเมจฺจ นิพฺพตฺติตํฯ เจตนายาติ กมฺมเจตนายฯ ปกปฺปิตนฺติ อภิสมีหิตํฯ เวทนายาติ อตฺตานํ นิสฺสาย อารมฺมณํ กตฺวา ปวตฺตาย เวทนายฯ วตฺถูติ นิพฺพตฺติการณํ ปวตฺตฏฺฐานนฺติ วิปสฺสนาปญฺญาย ปสฺสิตพฺพํฯ กมฺมสฺส นิโรเธนาติ กิเลสานํ อนุปฺปาทนิโรธสิทฺเธน กมฺมสฺส นิโรเธนฯ วิมุตฺติํ ผุสตีติ อรหตฺตผลวิมุตฺติํ ปาปุณาติฯ อารมฺมณภูโต นิโรโธ นิพฺพานํ ‘‘กมฺมนิโรโธ’’ติ วุจฺจติ, ‘‘กมฺมํ นิรุชฺฌติ เอตฺถา’’ติ กตฺวาฯ ‘‘ฌายถ, ภิกฺขเว, มา ปมาทตฺถา’’ติ วุตฺตตฺตา ‘‘ปุพฺพภาควิปสฺสนา กถิตา’’ติ วุตฺตํฯ

กมฺมนิโรธสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2-5. อนิจฺจนิพฺพานสปฺปายสุตฺตาทิวณฺณนา

[147-150] นิพฺพานสฺสาติ นิพฺพานาธิคมสฺส, กิเลสนิพฺพานสฺเสว วาฯ อุปการปฏิปทนฺติ อุปการาวหํ ปฏิปทํฯ จตูสูติ ทุติยาทีสุ จตูสุฯ นิพฺพานสปฺปายา ปฏิปทา เทสิตาติ กตฺวา ‘‘สห วิปสฺสนาย จตฺตาโร มคฺคา กถิตา’’ติ วุตฺตํฯ

อนิจฺจนิพฺพานสปฺปายสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ