3. ปฐมรูปารามสุตฺตวณฺณนา

[136] สมฺมุทิตา สมฺโมทปฺปตฺตา, ปโมทิตา สญฺชาตปโมทาฯ ทุกฺขาติ ทุกฺขวนฺโต สญฺชาตทุกฺขาฯ เตนาห ‘‘ทุกฺขิตา’’ติฯ สุขํ เอตสฺส อตฺถีติ สุโข, สุขีฯ เตนาห ‘‘สุขิโต’’ติฯ ยตฺตกา รูปาทโย ธมฺมา โลเก อตฺถีติ วุจฺจติฯ ปสฺสนฺตานนฺติ สจฺจปฏิเวเธน สมฺมเทว ปสฺสนฺตานํฯ ‘‘ปจฺจนีกํ โหตี’’ติ วตฺวา ตํ ปจฺจนีกภาวํ ทสฺเสตุํ ‘‘โลโก หี’’ติอาทิ วุตฺตํฯ อสุภาติ ‘‘อาหู’’ติปทํ อาเนตฺวา สมฺพนฺโธฯ สพฺพเมตนฺติ ‘‘สุขํ ทิฏฺฐมริเยภิ…เป.… ตทริยา สุขโต วิทู’’ติ จ วุตฺตํฯ สพฺพเมตํ นิพฺพานเมว สนฺธาย วุตฺตํฯ นิพฺพานเมว หิ เอกนฺตโต สุขํ นามฯ

ปญฺจนวุติปาสณฺฑิโน เตสญฺจ ปาสณฺฑิภาโว ปปญฺจสูทนิฏฺฐกถายํ ปกาสิโต เอวฯ กิเลสนีวรเณน นิวุตานนฺติ กิเลสขนฺธา กิเลสนีวรณํ, เตน นิวาริตานํฯ นิพฺพานทสฺสนํ นาม อริยมคฺโค, เตน ตสฺส ปฏิวิชฺฌนญฺจ กาฬเมฆอวจฺฉาทิตํ วิย จนฺทมณฺฑลํฯ

ปริจฺฉินฺทิตฺวาติ อสุภภาวปริจฺฉินฺทเนน สมฺมาวิญฺญาณทสฺสเนน จ ปริจฺฉินฺทิตฺวาฯ มคฺคธมฺมสฺสาติ อริยมคฺคธมฺมสฺสฯ

อนุปนฺเนหีติ อนุ อนุ อวิหาย ปฏิปนฺเนหิฯ โก นุ อญฺโญ ชานิตุํ อรหติ, อญฺโญ น ชานาตีติ ทสฺเสติฯ

ปฐมรูปารามสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4-12. ทุติยรูปารามสุตฺตาทิวณฺณนา

[137-145] สุทฺธิกํ กตฺวา คาถาพนฺธเนน วินา เกวลํ จุณฺณิยปทวเสเนวฯ ตถา ตถาติ อชฺฌตฺติกานิ พาหิรานิ จ อายตนานิ อนิจฺจลกฺขเณน ทุกฺขานตฺตลกฺขเณหิ จ โยเชตฺวา ทสฺสนวเสนฯ

ทุติยรูปารามสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

เทวทหวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

15. นวปุราณวคฺโค