เตวีสติ ธาตุโย กถิตา ฉนฺนํ ทฺวารานํ วเสน วิภชฺชคหเณนฯ วตฺถุนิสฺสิตนฺติ หทยวตฺถุนิสฺสิตํฯ ปญฺจทฺวาเร วีสติ, มโนทฺวาเร ติสฺโส เอวํ เตวีสติฯ

โฆสิตสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7-8. หาลิทฺทิกานิสุตฺตาทิวณฺณนา

[130-131] ตํ อิตฺเถตนฺติ จกฺขุนา ยํ รูปํ ทิฏฺฐํ, ตํ อิตฺถนฺติ อตฺโถฯ ตํ สุขเวทนิยนฺติ ตํ สุขเวทนาย อุปนิสฺสยโกฏิยา ปจฺจยภูตํ จกฺขุวิญฺญาณญฺเจว, โย จ ยถารหํ อุปนิสฺสยโกฏิยา วา, อนนฺตโร เจ อนนฺตรโกฏิยา วา, สหชาโต เจ สมฺปยุตฺตโกฏิยา วา, สุขเวทนาย ปจฺจโย ผสฺโสฯ ตํ สุขเวทนิยญฺจ ผสฺสํ ปฏิจฺจ อุปฺปชฺชติ สุขเวทนาติ โยชนาฯ เอส นโย สพฺพตฺถ สพฺเพสุ เสเสสุ สตฺตสุ วาเรสุฯ มโนธาตุเยว วา สมานาติ อภิธมฺมนเยนฯ สุตฺตนฺตนเยน ปน สุญฺญตฏฺเฐน นิสฺสตฺตนิชฺชีวฏฺเฐน จ มโนธาตุสมญฺญํ ลภเตวฯ อฏฺฐมํ อุตฺตานเมว เหฏฺฐา วุตฺตนยตฺตาฯ

หาลิทฺทิกานิสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

9. โลหิจฺจสุตฺตวณฺณนา

[132] เตปิ มาณวกาตฺเวว วุตฺตา, น พฺราหฺมณกุมารา เอวฯ เสเลยฺยกานีติ อญฺญมญฺญํ สิลิสฺสนลงฺฆนกีฬนานิฯ

อุปฏฺฐานวเสน อิภํ หรนฺตีติ อิพฺภา, หตฺถิโคปกาฯ เต ปน นิหีนกุฏุมฺพสฺส โภคฺคํ อุปาทาย คหปติภาวํ อุปาทาย ‘‘คหปติกา’’ติปิ วุจฺจนฺตีติ อาห ‘‘คหปติกา’’ติฯ กณฺหาติ กณฺหาภิชาติกาฯ รฏฺฐํ ภรนฺตีติ ยสฺมิํ รฏฺเฐ วสนฺติ, ตสฺส รฏฺฐสฺส พลิํ ภรเณน, อตฺตโน วา กุฏุมฺพสฺส ภรเณน ภรตาฯ ปริยายนฺตาติ ปริโต สํจรนฺตา กีฬนฺติฯ

สีลเชฏฺฐกาติ สีลปฺปธานาฯ เย ปุราณํ สรนฺติ, เต สีลุตฺตมา อเหสุํฯ ทฺวารานิ จกฺขาทิทฺวารานิฯ