ปปญฺจสญฺญาติ ตณฺหาทิสมธูปสํหตสญฺญาฯ เตนาห ‘‘กิเลสสญฺญาย ปปญฺจสญฺญา นาม หุตฺวา’’ติฯ ปปญฺจสญฺญา เอเตสํ อตฺถีติ ปปญฺจสญฺญา, อิตรีตรา นราฯ ปปญฺจยนฺตาติ สํสาเร ปปญฺจํ จิรายนํ กโรนฺตาฯ สญฺญิโนติ เคหสฺสิตสญฺญาย สญฺญาวนฺโตฯ มโนมยํ วิตกฺกนฺติ เกวลํ มนสา สมฺภาวิตํ มิจฺฉาวิตกฺกํฯ อิรียตีติ อิริยํ ปฏิปตฺติํ อิรียติ ปฏิปชฺชติฯ

สุฏฺฐุ ภาวิโตติ สุฏฺฐุภาวํ สุภาวนํ อิโต ภาวิตภาวิโตฯ ผุฏฺฐสฺส จิตฺตนฺติ เตน ยถาวุตฺตผสฺเสน ผุฏฺฐํ อสฺส จิตฺตํฯ น วิกมฺปเต กฺวจีติ กิสฺมิญฺจิ อิฏฺฐานิฏฺฐารมฺมเณ น กมฺปติฯ ปารคาติ ปารคามิโน ภวถฯ

อทนฺตอคุตฺตสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. มาลุกฺยปุตฺตสุตฺตวณฺณนา

[95] อปสาเทตีติ ตชฺเชติฯ อุสฺสาเทตีติ อุกฺกํเสติฯ อยํ กิร เถโร มาลุกฺยปุตฺโตฯ ปมชฺชิตฺวาติ โยนิโสมนสิการสฺส อนนุยุชฺชเนน ปมชฺชิตฺวาฯ

ยตฺราติ ปจฺจตฺตํ วจนาลงฺกาเรฯ นามาติ อสมฺภาวเน อปสาทนปกฺเข, อุสฺสาทนปกฺเข ปน สมฺภาวเนฯ กิํ ชาตนฺติ กิํ เตน มหลฺลกภาเวน ชาตนฺติ มหลฺลกภาวํ ติณายปิ อมญฺญมาโน วทติฯ เตนาห ‘‘ยทิ…เป.… อนุคฺคณฺหนฺโต’’ติฯ อนุคฺคณฺหนฺโตติ อจินฺเตนฺโตฯ มาทิสานํ ภควโต โอวาโท อุปการาวโหติ เอตรหิ โอวาทญฺจ ปสํสนฺโตฯ

‘‘อทิฏฺฐา อทิฏฺฐปุพฺพา’’ติอาทินา ปริกปฺปวเสน วุตฺตนิทสฺสนํ ‘‘ยถา เอเตสุ ฉนฺทาทโย น โหนฺติ, เอวมิตเรสุปิ ปริญฺญาเตสู’’ติ นยปฏิปชฺชนตฺถํ, เตสมฺปิ อิเมหิ สมาเนตพฺพตฺตาฯ เตน วุตฺตํ ‘‘สุปินกูปมา กามา’’ติ (ม. นิ. 1.234; 2.46; ปาจิ. 417; จูฬว. 65)ฯ

จกฺขุวิญฺญาเณน ทิฏฺเฐ ทิฏฺฐมตฺตนฺติ จกฺขุวิญฺญาณสฺส รูปายตนํ ยตฺตโก คหณากาโร, ตตฺตกํฯ