เมนู

6. กิเลสสํยุตฺตวณฺณนา

[322-331] เอโสติ จกฺขุสฺมิํ ฉนฺทราโคฯ อุเปจฺจ กิเลเสตีติ อุปกฺกิเลโสฯ จิตฺตสฺสาติ สามญฺญวจนํ อนิจฺฉนฺโต โจทโก ‘‘กตรจิตฺตสฺสา’’ติ อาหฯ อิตโร กามํ อุปตาปนมลีนภาวกรณวเสน อุปกฺกิเลโส โลกุตฺตรสฺส นตฺถิ, วิพาธนฏฺโฐ ปน อตฺเถว อุปฺปตฺตินิวารณโตติ อธิปฺปาเยนาห ‘‘จตุภูมกจิตฺตสฺสา’’ติฯ โจทโก ‘‘เตภูมกา’’ติอาทินา อตฺตโน อธิปฺปายํ วิวรติ, อิตโร ‘‘อุปฺปตฺตินิวารณโต’’ติอาทินาฯ อริยผลปฏิปฺปสฺสทฺธิปหานวเสน ปวตฺติยา สพฺพสํกิเลสโต นิกฺขนฺตตฺตา เนกฺขมฺมํ, มคฺคนิพฺพานานํ ปน เนกฺขมฺมภาโว อุกฺกํสโต คหิโต เอวาติ อาห ‘‘เนกฺขมฺมนินฺนนฺติ นวโลกุตฺตรธมฺมนินฺน’’นฺติฯ อภิชานิตฺวาติ อภิมุขภาเวน ชานิตฺวาฯ สจฺฉิกาตพฺเพสูติ ปจฺจกฺขกาตพฺเพสุฯ ฉฬภิญฺญาธมฺเมสูติ อริยมคฺคสมฺปยุตฺตธมฺเมสุฯ

กิเลสสํยุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

7. สาริปุตฺตสํยุตฺตํ

1-9. วิเวกชสุตฺตาทิวณฺณนา

[332-340] เอวํ โหตีติ เอตฺถ ‘‘อหํ สมาปชฺชามี’’ติ วา, ‘‘อหํ สมาปนฺโน’’ติ วา มา โหตุ ตทา ตาทิสาโภคาภาวโตฯ ‘‘อหํ วุฏฺฐิโต’’ติ ปน กสฺมา น โหตีติ? สพฺพถาปิ น โหตฺเวว อหงฺการสฺส สพฺพโส ปหีนตฺตาฯ

วิเวกชสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

10. สูจิมุขีสุตฺตวณฺณนา

[341] ตสฺมิํ วจเน ปฏิกฺขิตฺเตติ – ‘‘อโธมุโข ภุญฺชสี’’ติ ปริพฺพาชิกาย วุตฺตวจเน – ‘‘น ขฺวาหํ ภคินี’’ติ ปฏิกฺขิตฺเตฯ วาทนฺติ โทสํฯ อุพฺภมุโขติ อุปริมุโขฯ ปุรตฺถิมาทิกา จตสฺโส ทิสาฯ ทกฺขิณปุรตฺถิมาทิกา จตสฺโส วิทิสา

อารามอารามวตฺถุอาทีสุ ภูมิปริกมฺมพีชาภิสงฺขรณาทิปฏิสํยุตฺตา วิชฺชา วตฺถุวิชฺชา, ตสฺสา ปน มิจฺฉาชีวภาวํ ทสฺเสตุํ ‘‘เตส’’นฺติอาทิ วุตฺตํฯ เตสํ เตสํ อตฺตโน ปจฺจยทายกานํฯ ตตฺถ ตตฺถ คมนนฺติ เตสํ สาสนหรณวเสน ตํ ตํ คามนฺตรเทสนฺตรํฯ

เอวมาโรเจสีติ อตฺตุกฺกํสนปรวมฺภนรหิตํ กณฺณสุขํ เปมนียํ หทยงฺคมํ เถรสฺส ธมฺมกถํ สุตฺวา ปสนฺนมานสา เอวํ ‘‘ธมฺมิกํ สมณา สกฺยปุตฺติยา’’ติอาทินา สาสนสฺส คุณสํกิตฺตนวาจํ กุลานํ อาโรเจสิฯ

สูจิมุขีสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

สาริปุตฺตสํยุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

8. นาคสํยุตฺตํ

1. สุทฺธิกสุตฺตวณฺณนา

[342] อณฺฑชาติ อณฺเฑ ชาตาฯ วตฺถิโกเสติ วตฺถิโกสสญฺญิเต ชรายุปุเฏ ชาตาฯ สํเสเทติ สํสินฺเน กิลินฺนฏฺฐาเน อุปฺปนฺนาฯ อุปปติตฺวา วิยาติ กุโตจิปิ อวปติตฺวา วิย นิพฺพตฺตาฯ ปุคฺคลานนฺติ ตถา วิเนตพฺพปุคฺคลานํฯ

สุทฺธิกสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2-50. ปณีตตรสุตฺตาทิวณฺณนา

[343-391] วิสฺสฏฺฐกายาติ ‘‘เย จมฺเมน วา รุธิเรน วา อฏฺฐินา วา อตฺถิกา, เต สพฺพํ คณฺหนฺตู’’ติ ตตฺถ นิรเปกฺขจิตฺตตาย อธิฏฺฐิตสีลตาย ปริจฺจตฺตสรีราฯ ทุวิธการิโนติ ‘‘กาเลน กุสลํ, กาเลน อกุสล’’นฺติ เอวํ กุสลากุสลการิโนฯ สห พฺยยติ ปวตฺตตีติ สหพฺโย, สหจาโรฯ ตสฺส ภาโว สหพฺยตา, ตํ สหพฺยตํฯ อทนียโต อนฺนํฯ ขาทนียโต ขชฺชํฯ ปาตพฺพโต ปานํฯ นิวสนียโต วตฺถํฯ นิวสิตพฺพํ นิวาสนํฯ ปริวริตพฺพํ ปาวุรณํฯ ยานฺติ เตนาติ ยานํ, อุปาหนาทิยานานิฯ อาทิสทฺเทน วยฺหสิวิกาทีนํ สงฺคโหฯ ฉตฺตมฺปิ ปริสฺสยาตปทุกฺขปริรกฺขเณน มคฺคคมนสาธนนฺติ กตฺวา ‘‘ฉตฺตุปาหน’’นฺติอาทิ วุตฺตํฯ เตน วุตฺตํ ‘‘ยํ กิญฺจิ คมนปจฺจย’’นฺติฯ ปตฺถนํ กตฺวา…เป.… ตตฺถ นิพฺพตฺตนฺติ จมฺเปยฺยนาคราชา วิยาติ ทฏฺฐพฺพํฯ

ปณีตตรสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

นาคสํยุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ