เมนู

ปถวีกสิณาทีสุ กมฺมํ อารภตีติอาทิ ปาฬิยํ สมถปุพฺพงฺคมา วิปสฺสนา ทสฺสิตาติ กตฺวา วุตฺตํ ฯ เอวญฺหิ ปาโมชฺชาทิทสฺสนํ สมฺภวตีติฯ เทวสฺสาติ เมฆสฺสฯ กสฺมา ปเนตฺถ ‘‘ขีณาสวสฺส…เป.… ฐิตกาโล เวทิตพฺโพ’’ติ วุตฺตํ, นนุ ปุพฺเพ เทวฏฺฐานิโย อภิสงฺขาโร วุตฺโต, น อภิสงฺขาโร ขีณาสโวติ? นายํ โทโส, การณูปจาเรน ผลสฺส วุตฺตตฺตาฯ อภิสงฺขารมูลโก หิ ขนฺธสนฺตาโน ขนฺธสนฺตาเน จ อุจฺฉินฺนสํโยเค ขีณาสวสมญฺญาติฯ

อุปนิสสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. อญฺญติตฺถิยสุตฺตวณฺณนา

[24] โสติ สาริปุตฺตตฺเถโรฯ ยทิ น ตาว ปวิฏฺโฐ, กสฺมา ‘‘ปาวิสี’’ติ วุตฺตนฺติ อาห ‘‘ปวิสิสฺสามี’’ติอาทิฯ เตน อวสฺสมฺภาวินิ ภูเต วิย อุปจาโร โหตีติ ทสฺเสติฯ อิทานิ ตมตฺถํ อุปมาย วิภาเวนฺโต ‘‘ยถา กิ’’นฺติอาทิมาหฯ อติปฺปโคเยว นิกฺขนฺตทิวโสติ ปกติยา ภิกฺขาจรณเวลาย อติวิย ปาโต เอว วิหารโต นิกฺขนฺตทิวสภาโคฯ เอตทโหสีติ เอตํ ‘‘อติปฺปโค โข’’ติอาทิกํ จินฺตนํ อโหสิฯ ทกฺขิณทฺวารสฺสาติ ราชคหนคเร ทกฺขิณทฺวารสฺส เวฬุวนสฺส จ อนฺตรา อโหสิ, ตสฺมา ‘‘เตนุปสงฺกมิสฺส’’นฺติ จินฺตนา อโหสีติ อธิปฺปาโยฯ กิํ วาทีติ จตูสุ วาเทสุ กตรํ วาทํ วทสิฯ กิมกฺขายีติ ตสฺเสว เววจนํฯ กิํ วทตีติ ปน จตฺตาโร วาเท สามญฺญโต คเหตฺวา นปุํสกลิงฺเคน วทติ ยถา กิํ เต ชาตลิงฺคํฯ สพฺพนามญฺเหตํ, ยทิทํ นปุํสกลิงฺคํฯ วทติ เอเตนาติ วาโท, ทสฺสนํฯ ตํ สนฺธายาห ‘‘กิํ เอตฺถ…เป.… ทสฺสนนฺติ ปุจฺฉนฺตี’’ติฯ ‘‘ธมฺมปฏิสมฺภิทา’’ติอาทีสุ วิย ธมฺม-สทฺโท เหตุอตฺโถติ อาห ‘‘ยํ วุตฺตํ การณํ, ตสฺส อนุการณ’’นฺติฯ วาทสฺส วจนสฺส อนุปฺปตฺติ วาทปฺปวตฺติ

อิทํ วจนนฺติ ‘‘เอกมิทาห’’นฺติอาทิวจนํฯ สาติ ‘‘เอเก สมณพฺราหฺมณา กมฺมวาทา’’ติ เอวํ ปวตฺตกถาฯ อจฺฉรํ องฺคุลิโผฏนํ อรหตีติ อจฺฉริยํฯ อพฺภุตนฺติ นิรุตฺตินเยน ปทสิทฺธิ ทฏฺฐพฺพาฯ สพฺพวาทานนฺติ สพฺเพสํ จตุพฺพิธวาทานํฯ