7. อสฺสทฺธสํสนฺทนสุตฺตวณฺณนา

[101] นิโรชาติ สทฺธาสฺเนหาภาเวน นิสฺเนหาฯ ตโต เอว อรสภาเวน นิรสาฯ เอกสทิสาติ สมสมา นิพฺพิเสสาฯ เตนาห ‘‘นิรนฺตรา’’ติฯ อลชฺชิตาย เอกสีมกตา ภินฺนมริยาทาฯ สทฺธา เตสํ อตฺถีติ สทฺธาฯ ตนฺติปาลกาติ สทฺธมฺมตนฺติยา ปาลกาฯ วํสานุรกฺขกาติ อริยวํสสฺส อนุรกฺขกาฯ อารทฺธวีริยาติ ปคฺคหิตวีริยาฯ ยสฺมา ตาทิสานํ วีริยํ ปริปุณฺณํ นาม โหติ กิจฺจสิทฺธิยา, ตสฺมา วุตฺตํ ‘‘ปริปุณฺณปรกฺกมา’’ติฯ สพฺพกิจฺจปริคฺคาหิกายาติ จตุนฺนํ สติปฏฺฐานานํ ภาวนากิจฺจปริคฺคาหิกายฯ

อสฺสทฺธสํสนฺทนสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

8-12. อสฺสทฺธมูลกสุตฺตาทิวณฺณนา

[102-106] อฏฺฐมาทีนีติ อฏฺฐมํ นวมํ ทสมํ เอกาทสมํ ทฺวาทสมนฺติ อิมานิ ปญฺจ สุตฺตานีติ เอเกฯ อปเร ปน นว สุตฺตานีติ อิจฺฉนฺติฯ สฺวายมตฺโถ อฏฺฐกถายํ วุตฺโตเยวฯ ปาฬิยญฺจ เกสุจิ โปตฺถเกสุ ลิขียติฯ

อสฺสทฺธมูลกสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ทุติยวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. กมฺมปถวคฺโค

1-2. อสมาหิตสุตฺตาทิวณฺณนา

[107-108] อิโต ปเรสูติ อิโต ทุติยวคฺคโต ปเรสุ สุตฺเตสุฯ ปฐมนฺติ ปฐมวคฺเค ปฐมํฯ กสฺมา ปเนตฺถ เอวํ เทสนา ปวตฺตาติ อาห ‘‘เอวํ วุจฺจมาเน’’ติอาทิฯ

อสมาหิตสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3-5. ปญฺจสิกฺขาปทสุตฺตาทิวณฺณนา

[109-111] สุราเมรยสงฺขาตนฺติ ปิฏฺฐสุราทิสุราสงฺขาตํ ปุปฺผาสวาทิเมรยสงฺขาตญฺจฯ มชฺชนฏฺเฐน มชฺชํฯ สุราเมรยมชฺชปฺปมาโทติ วุจฺจติ ‘‘มชฺชติ เตนา’’ติ กตฺวาฯ ตสฺมิํ ติฏฺฐนฺตีติ ตสฺมิํ ปมาเท ปมชฺชนวเสน ติฏฺฐนฺตีติ อตฺโถฯ เสสํ ตติยจตุตฺเถสุ สุวิญฺเญยฺยเมวาติฯ

ปญฺจเม ตานิ ปทานิ สํวณฺเณตุํ ‘‘ปญฺจเม’’ติอาทิ อารทฺธํฯ ตตฺถ ปาโณ นาม โวหารโต สตฺโต, ปรมตฺถโต ชีวิตินฺทฺริยํ, ตํ ปาณํ อติปาเตนฺติ อติจฺจ อนฺตเรเยว, อติกฺกมฺม วา สตฺถาทีหิ อภิภวิตฺวา ปาเตนฺติ สณิกํ ปติตุํ อทตฺวา สีฆํ ปาเตนฺตีติ อตฺโถฯ กาเยน วาจาย วา อทินฺนํ ปรสนฺตกํฯ อาทิยนฺตีติ คณฺหนฺติฯ มิจฺฉาติ น สมฺมา, คารยฺหวเสนฯ มุสาติ อตถํ วตฺถุฯ วทนฺตีติ วิสํวาทนวเสน วทนฺติฯ ปิยสุญฺญกรณโต ปิสุณา, ปิสติ วา ปเร สตฺเต, หิํสตีติ อตฺโถฯ มมฺมจฺเฉทิกาติ เอเตน ปรสฺส มมฺมจฺเฉทวเสน เอกนฺตผรุสสญฺเจตนา ผรุสวาจา นามาติ ทสฺเสติฯ อภิชฺฌาสทฺโท ลุพฺภเน นิรุฬฺโหติ อาห ‘‘ปรภณฺเฑ ลุพฺภนสีลาติ อตฺโถ’’ติฯ พฺยาปนฺนนฺติ โทสวเสน วิปนฺนํฯ ปกติวิชหเนน ปูติภูตํฯ สาธูหิ ครหิตพฺพตํ ปตฺตา ‘‘นตฺถิ ทินฺน’’นฺติอาทินยปฺปวตฺตา นตฺถิกาเหตุกอกิริยทิฏฺฐิ กมฺมปถปริยาปนฺนา นามฯ มิจฺฉตฺตปริยาปนฺนา สพฺพาปิ โลกุตฺตรมคฺคปฏิปกฺขา วิปรีตทิฏฺฐิฯ

เตสนฺติ กมฺมปถานํฯ โวหารโตติ อินฺทฺริยพทฺธํ อุปาทาย ปญฺญตฺติมตฺตโตฯ ติรจฺฉานคตาทีสูติ อาทิ-สทฺเทน เปตานํ สงฺคโหฯ ปโยควตฺถุมหนฺตตาทีหิ มหาสาวชฺชตา เตหิ ปจฺจเยหิ อุปฺปชฺชมานาย เจตนาย พลวภาวโตฯ ยถาวุตฺตปจฺจยวิปริยาเยปิ ตํตํปจฺจเยหิ เจตนาย พลวภาววเสน อปฺปสาวชฺชมหาสาวชฺชตา วา เวทิตพฺพาฯ อิทฺธิมโยติ กมฺมวิปากิทฺธิมโย ทาฐาโกฏนาทีนํ วิยฯ

เมถุนสมาจาเรสูติ สทารปรทารคมนวเสน ทุวิเธสุ เมถุนสมาจาเรสุฯ เตปิ หีนาธิมุตฺติเกหิ กตฺตพฺพโต กามา นามฯ มิจฺฉาจาโรติ คารยฺหาจาโรฯ