อุปาสิกาติ ตสฺส อมจฺจปุตฺตสฺส ภริยํ สนฺธายาหฯ ตสฺมินฺติ อาคนฺตุการมฺมเณฯ ลาโภ นาม ‘‘ลพฺภตี’’ติ กตฺวาฯ

อุรุวลฺลิยวาสีติ อุรุวลฺลิยเลณวาสี, อุรุวลฺลิยวิหารวาสีติ วทนฺติฯ ปาฬิยาติ ‘‘ธาตุนานตฺตํ, ภิกฺขเว, ปฏิจฺจ อุปฺปชฺชตี’’ติอาทินยปวตฺตาย อิมิสฺสา สุตฺตปาฬิยาฯ ปริวฏฺเฏตฺวาติ มชฺเฌ คหิตผสฺสเวทนาปริโยสาเน ฐปนวเสน ปาฬิํ ปริวฏฺเฏตฺวาฯ วุตฺตปฺปกาเรติอาทิ ปริวตฺเตตพฺพาการทสฺสนํฯ ตตฺถ วุตฺตปฺปกาเรติ อาปาถคตรูปารมฺมเณฯ อวิภูตวารนฺติ อวิภูตารมฺมณวารํฯ อยเมว วา ปาโฐฯ คณฺหนฺติ กเถนฺติฯ เอกชวนวาเรปิ ลพฺภนฺติ จิรตรนิเวสาภาวาฯ นานาชวนวาเรเยว ทฬฺหตรนิเวสตายฯ

[94] ทสมํ อุตฺตานเมว นวเม วุตฺตนยตฺตาฯ ปฏิเสธมตฺตเมว เหตฺถ นานตฺตนฺติฯ

พาหิรผสฺสนานตฺตสุตฺตาทิวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

นานตฺตวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

2. ทุติยวคฺโค

1. สตฺตธาตุสุตฺตวณฺณนา

[95] อาภาตีติ อาภา, อาโลกภาเวน นิปฺผชฺชติ, อุปฏฺฐาตีติ วา อตฺโถฯ โส เอว นิชฺชีวฏฺเฐน ธาตูติ อาภาธาตุฯ อาโลกสฺสาติ อาโลกกสิณสฺสฯ สุฏฺฐุ, โสภนํ วา ภาตีติ สุภํฯ กสิณสหจรณโต ฌานํ สุภํฯ เสสํ วุตฺตนยเมวฯ สุปริสุทฺธวณฺณํ กสิณํฯ อากาสานญฺจาทโยปิ สุภารมฺมณํ เอวาติ เกจิฯ เทสนํ นิฏฺฐาเปสีติ เทสนํ อุทฺเทสมตฺเต เอว ฐเปสิฯ ปาฬิยํ ‘‘อนฺธการํ ปฏิจฺจ ปญฺญายตี’’ติ เอตฺถาปิ อารมฺมณเมว คหิตํ, ตถา ‘‘อยํ ธาตุ อสุภํ ปฏิจฺจ ปญฺญายตี’’ติ เอตฺถาปิฯ ยถา หิ อิธ สุวณฺณํ กสิณํ สุภนฺติ อธิปฺเปตํ, เอวํ ทุพฺพณฺณํ อสุภนฺติฯ

อนฺธการํ ปฏิจฺจาติ อนฺธการํ ปฏิจฺฉาทกปจฺจยํ ปฏิจฺจฯ ปญฺญายตีติ ปากโฏ โหติฯ เตนาห ‘‘อนฺธกาโร หี’’ติอาทิฯ