เมนู

2. ผสฺสนานตฺตสุตฺตวณฺณนา

[86] ชาติปสุติอารมฺมณาทิเภเทน นานาภาโว ผสฺโสฯ ชาติปจฺจยเภเทน หิ ปจฺจยุปฺปนฺนสฺส เภโท โหติเยวฯ ธมฺมปริจฺเฉทวเสน ธาตุเทสนายํ ติสฺโส มนนมตฺตา ธาตุโยว มโนธาตุโยฯ กิริยามยสฺส จิตฺตุปฺปตฺติวิภาเคน ปจฺจยุปฺปนฺนสฺส วเสน ธาตุเทสนายํ มนนฏฺเฐน ธาตุตาย สามญฺญโต มโนทฺวาราวชฺชนํ ‘‘มโนธาตู’’ติ อธิปฺเปตนฺติ วุตฺตํ ‘‘มโนสมฺผสฺโส มโนทฺวาเร ปฐมชวนสมฺปยุตฺโต’’ติอาทิฯ ตสฺมาติ ยสฺมา กามํ สมฺปฏิจฺฉนมโนธาตุอนนฺตรํ อุปฺปชฺชมาโน สนฺตีรณวิญฺญาณธาตุยา สมฺปยุตฺโต ผสฺโสปิ มโนสมฺผสฺโส เอว นาม, ทุพฺพลตฺตา ปน โส สพฺพภเวสุ อสมฺภวโต จ คหิโต อนวเสสโต คหณํ น โหตีติ มโนทฺวาเร ชวนสมฺผสฺโส โหติ, ตสฺมาฯ อยเมตฺถ อตฺโถติ อยํ อิธ อธิปฺปายานุคโต อตฺโถฯ

ผสฺสนานตฺตสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. โนผสฺสนานตฺตสุตฺตวณฺณนา

[87] มโนสมฺผสฺสํ ปฏิจฺจาติ มโนทฺวาเร ปฐมชวนสมฺปยุตฺโต ผสฺโส มโนสมฺผสฺโส, ตํ มโนสมฺผสฺสํ ปฏิจฺจฯ มโนธาตูติ อาวชฺชนกิริยมโนธาตุฯ มโนวิญฺญาณธาตุ มโนธาตูติ เวเนยฺยชฺฌาสยวเสน วุตฺตํฯ เตนาห ‘‘มโนทฺวาเร…เป.… เอวมตฺโถ ทฏฺฐพฺโพ’’ติฯ ตถา หิ วกฺขติ ‘‘สพฺพานิ เจตานี’’ติอาทิฯ

โนผสฺสนานตฺตสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

4. เวทนานานตฺตสุตฺตวณฺณนา

[88] สพฺพาปิ ตสฺมิํ ทฺวาเร เวทนา วตฺเตยฺยุํ จกฺขุสมฺผสฺสเวทนา อุปนิสฺสยปจฺจยภาวิตาฯ นิพฺพตฺติผาสุกตฺถนฺติ นิพฺพตฺติยา อุปนิสฺสยภาเวน ปวตฺติยา ทสฺสนสุขตฺถํฯ สมฺปฏิจฺฉนเวทนเมว คเหตุํ วฏฺฏติ, ตาย คหิตาย อิตราสํ คหณํ ญายาคตเมวาติฯ วุตฺตํ โปราณฏฺฐกถายํฯ อาวชฺชนสมฺผสฺสนฺติ อาวชฺชนมโนสมฺผสฺสํฯ อนนฺตรูปนิสฺสยภูตํ ปฏิจฺจ ปฐมชวนวเสน อุปฺปชฺชตีติ โยชนาฯ อยมธิปฺปาโย อุปนิสฺสยสฺส อธิปฺเปตตฺตาฯ

เวทนานานตฺตสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ