7. นฬกลาปีสุตฺตวณฺณนา

[67] สตฺตเม กสฺมา ปุจฺฉตีติ มหาโกฏฺฐิกตฺเถโร สยํ ตตฺถ นิกฺกงฺโข สมาโน กสฺมา ปุจฺฉตีติ อธิปฺปาโยฯ อชฺฌาสยชานนตฺถนฺติ อิทมฺปิ ตสฺส มหาสาวกสฺส ปรจิตฺตชานเนน อปฺปาฏิหีรํ สิยา, เตน ตํ อปริตุสฺสนฺโต ‘‘อปิจา’’ติอาทิมาหฯ ตตฺถ ทฺเว อคฺคสาวกาติ สีลาทิคุเณหิ อุตฺตมสาวกาติ อตฺโถ, น หิ มหาโกฏฺฐิกตฺเถโร อคฺคสาวกลกฺขณปฺปตฺโต, อถ โข มหาสาวกลกฺขณปฺปตฺโตฯ อิทาเนว โข มยนฺติอาทิ เหฏฺฐา ปจฺจยุปฺปนฺนํ อนาโลเฬนฺเตน ทสฺเสตฺวา เทสนา อาหฏา, น อญฺญมญฺญปจฺจยตาวเสน, อิธ ปน เยนาธิปฺปาเยน ตํ อาโลเฬตฺวา นิวตฺเตตฺวา กถิตํ มหาเถเรน, ตเมวสฺส อธิปฺปายํ เตเนว ปกาเสตุกาโม มหาโกฏฺฐิกตฺเถโร อาห ‘‘อิทาเนว โข มย’’นฺติอาทิฯ เตนาห ‘‘อิทํ เถโร’’ติอาทิฯ

เอตฺตเก ฐาเนติ ‘‘กิํ นุ โข อาวุโส’’ติอาทินา ปฐมารมฺภโต ปฏฺฐาย ยาว ‘‘นิโรโธ โหตี’’ติ ปทํ, เอตฺตเก ฐาเนฯ อวิชฺชาสงฺขาเร อคฺคเหตฺวา ‘‘นามรูปปจฺจยา วิญฺญาณ’’นฺติ เทสนาย ปวตฺตตฺตา ‘‘ปจฺจยุปฺปนฺนปญฺจโวการภววเสน เทสนา กถิตา’’ติ วุตฺตํฯ ‘‘ผเล คหิเต การณํ คหิตเมวา’’ติ วิญฺญาเณ คหิเต สงฺขารา, เตสญฺจ การณภูตา อวิชฺชา คหิตา เอว โหตีติ วุตฺตํ ‘‘เหฏฺฐา วิสฺสชฺชิเตสุ ทฺวาทสสุ ปเทสู’’ติฯ เอเกกสฺมินฺติ เอเกกสฺมิํ ปเทฯ ติณฺณํ ติณฺณํ วเสนาติ ‘‘นิโรธาย ธมฺมํ เทเสสิ, นิโรธาย ปฏิปนฺโน โหติ, นิโรธา อนุปาทาวินิมุตฺโต โหตี’’ติ เอวมาคตานํ ติณฺณํ ติณฺณํ วารานํ วเสนฯ ‘‘อฏฺฐารสหิ วตฺถูหี’’ติอาทีสุ (มหาว. 468) วิย อิธ วตฺถุสทฺโท การณปริยาโยติ อาห ‘‘ฉตฺติํสาย การเณหี’’ติฯ ปฐโม อนุโมทนาวิธิฯ ธมฺมกถิกคุโณติ วิปสฺสนาวิสโย อเภโทปจาเรน วุตฺโตฯ เสสทฺวเยสุปิ เอเสว นโยฯ ทุติโย อนุโมทนา, ตติยํ อนุโมทนนฺติ อภิเธยฺยานุรูปํ วตฺตพฺพํฯ เทสนาสมฺปตฺติ กถิตา ‘‘นิพฺพิทาย…เป.… ธมฺมํ เทเสตี’’ติ วุตฺตตฺตาฯ เสกฺขภูมิ กถิตา ‘‘นิพฺพิทาย…เป.… ปฏิปนฺโน โหตี’’ติ วุตฺตตฺตาฯ อเสกฺขภูมิ กถิตา ‘‘นิพฺพิทา …เป.… อนุปาทาวิมุตฺโต โหตี’’ติ วุตฺตตฺตาฯ

นฬกลาปีสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ