น เกวลํ ตาย เทวตาย วุตฺตวจนานุรูปโต เอว, อถ โข เตสุ สํโยชเนสุ วตฺตพฺพาการโตปีติ ทสฺเสตุํ ‘‘อถ วา’’ติอาทิ วุตฺตํฯ เตน โอรมฺภาคิยสํโยชนานิ นาม ครูนิ ทุจฺเฉทานิ คาฬฺหพนฺธนภาวโต, ตสฺมา ตานิ สนฺธาย ‘‘ปญฺจ ฉินฺเท’’ติ วุตฺตํฯ

อุทฺธมฺภาคิยสํโยชนานิ ปน ลหูนิ สุจฺเฉทานิ เหฏฺฐา ปวตฺติตานุกฺกเมน ภาวนานเยน ปหาตพฺพโต, ตสฺมา ตานิ สนฺธาย ‘‘ปญฺจ ชเห’’ติ วุตฺตํฯ เตนาห ‘‘ปาเทสุ พทฺธปาสสกุโณ วิยา’’ติอาทิฯ วิเสสนฺติ ภาวนานํ วิเสสํ วิปสฺสนาภาวนํ ภาเวนฺโต อุปฺปาเทนฺโต วิปจฺเจนฺโต วฑฺเฒนฺโต จฯ สํสารปงฺเก สญฺชนฏฺเฐน ราโค เอว สงฺโค ‘‘ราคสงฺโค’’ฯ เอส นโย เสเสสุปิฯ ยสฺมา เอตฺถ ราค-โมห-ทิฏฺฐิ-ตพฺภาคิยสกฺกายทิฏฺฐิ-สีลพฺพตปรามาส-กามราคาวิชฺชา อตฺถโต โอฆา เอว, อิตเร ตเทกฏฺฐา, ตสฺมา ภควา สํโยชนปฺปหานสงฺคาติกฺกเมหิ โอฆตรณํ กเถสิฯ โลกิยโลกุตฺตรานิ กถิตานิ ‘‘ภาวเย’’ติ ปุพฺพภาคาย มคฺคภาวนาย อธิปฺเปตตฺตาฯ

กติฉินฺทสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

6. ชาครสุตฺตวณฺณนา

[6] ชาครตนฺติ อนาทเร สามิวจนํฯ เตนาห ‘‘อินฺทฺริเยสุ ชาครนฺเตสู’’ติฯ ‘‘วิสฺสชฺชนคาถายํ ปนา’’ติ อิมสฺส ปทสฺส ‘‘อยมตฺโถ เวทิตพฺโพ’’ติ อิมินา สมฺพนฺโธฯ ปุจฺฉาคาถาย ปน อตฺโถ อิมินาว นเยน วิญฺญายตีติ อธิปฺปาโยฯ ปญฺจ ชาครตํ สุตฺตาติ เอตฺถ ‘‘สุตฺตา’’ติ ปทํ อเปกฺขิตฺวา ปญฺจาติ ปจฺจตฺตวจนํ ‘‘ชาครต’’นฺติ ปทํ อเปกฺขิตฺวา สามิวเสน ปริณาเมตพฺพํ ‘‘ปญฺจนฺนํ ชาครต’’นฺติฯ เตนาห – ‘‘ปญฺจสุ อินฺทฺริเยสุ ชาครนฺเตสู’’ติ, ชาครนฺเตสุ พทฺธาภาเวน สกิจฺจปฺปสุตตาย สกิจฺจสมตฺถตาย จาติ อตฺโถฯ โสตฺตํว สุตฺตา ปมาทนิทฺทาภาวโตฯ ตเมว สุตฺตภาวํ ปุคฺคลาธิฏฺฐานาย กถาย ทสฺเสตุํ ‘‘กสฺมา’’ติอาทิ วุตฺตํฯ ปมชฺชติ, ปมาโท วา เอตสฺส อตฺถีติ ปมาโท, ตสฺส ภาโว ปมาทตา, ตาย, ปมตฺตภาเวนาติ อตฺโถฯ