เอตฺถ จ ปาฬิยํ ‘‘อจฺเจนฺติ กาลา’’ติ สามญฺญโต กาลสฺส อปคมนํ ทสฺสิตํ, ปุน ตํ วิเสสโตปิ ทสฺเสตุํ อิตรทฺวยํ วุตฺตํฯ อฏฺฐกถายํ ปน มุทินฺทฺริยสฺส วเสน ‘‘วโยคุณา อนุปุพฺพํ ชหนฺตี’’ติ วุตฺตํ, มชฺฌิมินฺทฺริยสฺส วเสน ‘‘ตรยนฺติ รตฺติโย’’ติ วุตฺตนฺติ อธิปฺปาเยน ‘‘กาลาติ ปุเรภตฺตาทโย กาลา’’ติ วุตฺตํฯ ตสฺมา ตตฺถ อาทิ-สทฺเทน ปจฺฉาภตฺตปฐมยาม-มุหุตฺตกาลาทิ-กาลโกฏฺฐาโส เอว อณุปเภโท กาลวิภาโค คหิโตติ เวทิตพฺโพฯ เสสนฺติ อิธ ทฺวีสุ คาถาสุ ปจฺฉิมทฺโธฯ โส หิ อิธ อตฺถโต อธิคตตฺตา อนนฺตรสุตฺเต จ วุตฺตตฺตา อติทิสิโตฯ

อจฺเจนฺติสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

5. กติฉินฺทสุตฺตวณฺณนา

[5] ฉินฺทนฺโตติ สมุจฺฉินฺทนฺโตฯ กติ ฉินฺเทยฺยาติ กิตฺตเก ปาปธมฺเม สมุจฺฉินฺเทยฺย, อนุปฺปตฺติธมฺมตํ ปาเปยฺยฯ เสสปเทสุปีติ เสเสสุปิ ทฺวีสุ ปเทสุฯ ชหนฺโต กติ ชเหยฺย, ภาเวนฺโต กติ อุตฺตริ ภาเวยฺยาติ อิมมตฺถํ ‘‘เอเสว นโย’’ติ อิมินา อติทิสติฯ จตุตฺถปทสฺส ปน อตฺโถ สรูเปเนว ทสฺสิโตฯ อตฺถโต เอกนฺติ ภาวตฺถโต เอกํฯ ยทิ เอวํ กิมตฺถํ ปริยายนฺตรํ คหิตนฺติ อาห ‘‘คาถาพนฺธสฺส ปนา’’ติอาทิฯ อตฺถโต เอตฺถ ปุนรุตฺติ อตฺเถวาติ อาห ‘‘สทฺทปุนรุตฺติํ วชฺชยนฺตี’’ติฯ สงฺคํ อติกฺกมยตีติ สงฺคาติโคติ อาห ‘‘อยเมวตฺโถ’’ติฯ

โอรํ วุจฺจติ กามธาตุ, ปฏิสนฺธิยา ปจฺจยภาเวน ตญฺจ ภชนฺตีติ โอรมฺภาคิยานิฯ ตตฺถ จ กมฺมํ ตพฺพิปากํ สตฺเต ทุกฺขํ, กมฺมุนา วิปากํ, สตฺเตน ทุกฺขํ สํโยเชนฺตีติ สํโยชนานิ, สกฺกายทิฏฺฐิ-วิจิกิจฺฉา-สีลพฺพตปรามาส-กามราค-ปฏิฆาฯ อุทฺธํ วุจฺจติ จตสฺโส อรูปธาตุโย, วุตฺตนเยน ตํ ภชนฺตีติ อุทฺธมฺภาคิยานิ, สํโยชนานิ รูปารูปราคมานุทฺธจฺจาวิชฺชาฯ อาโรปิตวจนานุรูเปเนว เอวมาหาติ ‘‘ปญฺจ ฉินฺเท ปญฺจ ชเห’’ติ เอวํ กเถสิ ตสฺสา เทวตาย สุขคฺคหณตฺถํฯ