10. สงฺฆวนฺทนาสุตฺตวณฺณนา

[266] ปูติมฺหิ เทเห มาตุ สรีเร สยนโต, อตฺตโน เอว วา ปูติเทหํ สรีรํ ตสฺมิํ ฐิตตาย อวตฺถริตฺวา สยนโต ปูติเทหสยาติ โยชนาฯ กุณปมฺเหเตติ เอเต มนุสฺสา อสุจิทุคฺคนฺธเชคุจฺฉปฏิกฺกูเล มาตุกุจฺฉิสงฺขาเต กุณปสฺมิํ ทส มาเส นิมุคฺคาฯ เตสํ กินฺนาม ตฺวํ ปิหยสีติ โยชนาฯ เอเตสํ เอตํ วิหยามีติ เอเตสํ อิสีนํ เอตํ สมฺมาปฏิปตฺติํ วิหยามิฯ อิทานิ ตํ ปฏิปตฺติํ ทสฺเสตุํ ‘‘น เต สํ โกฏฺเฐ โอเปนฺตี’’ติ วุตฺตํฯ ธญฺญํ โกฏฺเฐ น ปกฺขิปนฺติ ปกฺขิปิตพฺพสฺส จ อภาวโตฯ เตนาห ‘‘น หิ เอเตสํ ธญฺญ’’นฺติฯ ปเรสํ นิฏฺฐิตนฺติ ปเรสํ คหิตํ สนฺตกํ เตสํ ปากาย นิฏฺฐิตํฯ ภิกฺขาจารวตฺเตนาติ ปิณฺฑาจริยายฯ เอสมานา ปริเยสนฺตาฯ เอวํ ปริยิฏฺเฐนฯ ยาเปนฺติ, น เอสนฺติ อเนสนํฯ สุสมาทินฺนสุนฺทรวตาติ สุฏฺฐุ สมาทินฺนโสภนวตาฯ

เอวํ สุภาสิตภาสิโนติ คนฺถธุรวิปสฺสนาธุรานํ วเสน คุณปริมาณสุภาสิตสฺเสว ภาสนสีลา ฯ อริเยน ตุณฺหีภูเตน ตุณฺหีภูตาฯ ตโต เอว มนสฺส สาติสยํ สมญฺจราฯ คหิตทณฺเฑสุ ปรามาสาทิปยุตฺเตสุ ทณฺฑาทานาทิเหตุ อุปฺปชฺชนกกิเลสปริฬาหาภาวโต นิพฺพุตาฯ เตนาห ‘‘วิสฺสฏฺฐทณฺฑา’’ติฯ สาทาเนสูติ สภวาทาเนสุฯ อนาทานาติ ตพฺพิรหิตาฯ เตนาห ‘‘ภวโยนี’’ติอาทิฯ

สงฺฆวนฺทนาสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

ทุติยวคฺควณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. ตติยวคฺโค

1. เฉตฺวาสุตฺตวณฺณนา

[267] วุตฺตตฺถเมว เหฏฺฐา เทวปุตฺตสํยุตฺตวณฺณนายํฯ

เฉตฺวาสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ

3. ทุพฺพณฺณิยสุตฺตวณฺณนา

[268] ทุพฺพณฺโณ ทุทฺทสิโก วิรูปวณฺโณฯ โอโกฏิมโกติ รสฺสภาเวน อวรโกฏิมโกฯ สกฺเกน คหิตนามเมเวตํ, น ปน โส ตถารูโป โกจิ ยกฺโขฯ เตนาห ‘‘เอโก รูปาวจรพฺรหฺมา’’ติฯ ยทิ เอวํ กสฺมา โส ตถารูโป หุตฺวา อาคโตติ อาห ‘‘สกฺโก กิรา’’ติฯ กถํ ปเนตฺถ ญายติ ‘‘โส เอโก รูปาวจรพฺรหฺมา, น ปเนโส อวรุทฺธกยกฺโข’’ติ ยุตฺติํ ทสฺเสนฺโต ‘‘อวรุทฺธกยกฺขา ปนา’’ติอาทิมาหฯ เทวานํ วจนํ สุตฺวาฯ ผรุเสนาติ ผรุสสมาจาเรนฯ ‘‘โก นาม มยฺหํ อาสเน สนฺนิสินฺโน’’ติ อกฺขนฺติํ อนุปฺปาเทนฺโต ขนฺติยํ ฐตฺวาฯ พลวจิตฺตีการนฺติ ครุตรํ สกฺการพหุมานํฯ นีจวุตฺติยาติ ปรมนิปจฺจกาเร สุวูปสมเน จ ทสฺสิยมาเนฯ สกฺกสฺส ตาย เอว อาจารสมฺปตฺติยา สกฺกาสเน ฐาตุํ, อตฺตโน จ อาวิกาตุํ อสกฺโกนฺโต อนฺตรธายิฯ อุปหตจิตฺโตมฺหีติ ขนฺติเมตฺตานุทฺทยาสพฺภาวโต ปรสฺมิํ อุปหตจิตฺโตมฺหีติ สกฺโก อตฺตโน สภาวํ วทติฯ โกธวเส วตฺเตตุนฺติ โกเธน อตฺตโน วเส นิพฺพตฺเตตุํ น สุกโรมฺหิ, อถ โข โกธํ มยฺหํ วเส น วตฺเตมีติ อธิปฺปาโยฯ จิรํ น กุชฺฌามีติ ยทิ เม กทาจิ โกโธ อุปฺปชฺเชยฺย, ตํ โกธํ อนุวตฺเตนฺโต จิรกาลํ น กุชฺฌามิ ฯ น อุปนยฺหามีติ อนฺโต สเจ เม โกโธ อุปฺปชฺเชยฺย, ขิปฺปเมว จ นํ ปฏิวิเนยฺยนฺติ ตํ เม ปุพฺเพว วตํ ปริปูริตํฯ

ทุพฺพณฺณิยสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ